Of who we and all they are
You all now know. But you know
After they began to find us out we grew
Before they died thinking us the causes
Of their acts. Now we'll not know
The truth of some still at the piano, though
They often date from us, causing
These changes we think we are. We don't care
Though, so tall up there
In young air. But things get darker as we move
To ask them: Whom must we get to know
To die, so you live and we know?
- JOHN ASHBERY
စပ်စ္ခိုင္
ငါနဲ႕သူတို႕အားလံုး ဘယ္သူလဲဆိုတာနဲ႕
မင္းတို႕လည္း ခုေတာ့သိၿပီ။ ဒါေပမယ့္ မင္းသိရဲ႕လား
သူတို႕က ငါတို႕ရဲ႕ႀကီးျပင္းမႈကို စၿပီး႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိသြားၿပီးတဲ့ေနာက္
သူတို႕မေသခင္ေလး ငါတို႕အေၾကာင္းကိုစဥ္းစား ဒီအေၾကာင္းတရားမ်ား
သူတို႕ရဲ႕ အျပဳအမူမ်ားရဲ႕။ ခုေတာ့ငါတို႕သိလိမ့္မွာမဟုတ္
စႏၵယားေပၚမွ ခုထိ႐ွိေနတဲ့အခ်ိဳ႕ေသာအရာမ်ားရဲ႕အမွန္တရား၊ ေတြး
သူတို႕ဟာ မၾကာခဏဆိုသလို ငါတို႕ဆီကေဟာင္းႏြမ္းမႈကိုယူ၊ အေၾကာင္းတရားကို ျဖစ္ေစရဲ႕
ဒီေျပာင္းလဲမႈမ်ား ငါတို႕ပဲလို႕ငါတို႕ထင္တဲ့ အရာ။ ငါတို႕ ဂ႐ုမစိုက္ဘူး
စဥ္းစား၊ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီမွာျမင့္မားေန
ႏုပ်ိဳတဲ့ေလထုထဲ။ ဒါေပမယ့္ ငါတို႕ေ႐ြ႕ေလ်ာသလို ပိုၿပီးနက္ေမွာင္လာရဲ႕
သူတို႕ကိုေမးဖို႕၊ ငါတို႕သိထားရမယ့္သူေတြက ဘယ္သူေတြလဲ
ေသဆံုးဖို႕၊ မင္းက႐ွင္သန္ေနတယ္ၿပီးေတာ့ ငါတို႕သိေနတယ္?
-ဂၽြန္အက္႐ွ္ဘရီ
ဒီကဗ်ာေလးကိုေတာ့ "word press critical thinking" ဆိုတဲ့ ဆိုဒ္ကရတာျဖစ္တယ္။ ေရးသားသူကိုေဖာ္ျပၿပီး ႐ွင္းလင္းေဝဖန္သူကိုေတာ့ မေဖာ္ျပပါဘူး။ ဒီကဗ်ာကို ဂၽြန္အက္႐ွ္ဘရီကေရးခဲ့ၿပီး သူ႕လက္ရာထဲမွာေတာ့ ခပ္လြယ္လြယ္ကဗ်ာတစ္ပုဒ္လို႕ ေျပာလို႕ရပါတယ္။ ႐ွင္းလင္းခ်က္ကို ေရးသားသူက ဒီကဗ်ာကို ေရးရတာ ရည္႐ြယ္ခ်က္႐ွိပါတယ္၊ သူကသင္ခန္းစာအေနနဲ႕ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ႐ွင္းလင္းမႈေတြကို ဆိုဒ္ထဲကေန႐ွင္းေနေတာ့ ဂ်င္ဘြန္နာႏြန္ဒါ (Jinbonanonda) ကို မ႐ွင္းခင္မွာ ဂၽြန္အက္႐ွ္ဘရီရဲ႕ ဒီကဗ်ာေလးကိုေ႐ွ႕ေျပးအေနနဲ႕ ႐ွင္းရတာပါလို႕ ဆိုတယ္။
ဒီကဗ်ာေလးရဲ႕ ရည္႐ြယ္ရင္း အစစ္အမွန္ကိုဖြင့္ဆိုဖို႕က အေတာ္ေလးကို မလြယ္တဲ့ကိစၥပါလို႕ ဆိုတယ္။ ကဗ်ာကို မဖြင့္ဆိုခင္မွာကဗ်ာရဲ႕ ေခါင္းစဥ္ျဖစ္တဲ့ စပ်စ္ခိုင္ (Grapevine) ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုစဥ္းစားၾကည့္မယ္။ အကယ္၍မ်ား မူရင္းအဓိပၸါယ္ (Primary Meaning) ဒါမွမဟုတ္ အေျဖာင့္အဓိပၸါယ္ (Straight Meaning) အရေတာ့ "စပ်စ္သီးမ်ားသီးေသာအခိုင္" (A vine on which grow grapes grow) လို႕ အဓိပၸါယ္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ သြယ္ဝိုက္အဓိပၸါယ္ (Secondary Meaning) မွာေတာ့ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္၊ အတင္းစကား၊ ေကာလာဟာလသတင္းအား တစ္ဦးမွတစ္ဦး ျဖန္႕ျဖဴးေပးပို႕ျခင္း (The informal transmission of information gossip or rumor from person to person) ျဖစ္တယ္။ လွ်ိဳ႕ဝွက္သတင္း၏ထူးဆန္းေသာ အရင္းအျမစ္ (Unrevealed source of confidential information) လို႕လဲေနာက္ထပ္အဓိပၸါယ္တစ္မ်ိဳး သက္ေရာက္တယ္။ ဒါေတြအားလံုးက ( courtesy:www.dictionary.com) ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြလို႕လဲ ေဆာင္းပါး႐ွင္ကဆိုတယ္။
ဒီေတာ့ ဒုတိယနဲ႕ တတိယအဓိပၸါယ္ကို တည္ၿပီး မူရင္းအဓိပၸါယ္နဲ႕ ေပါင္းစပ္လိုက္ေတာ့ ဒီကဗ်ာဟာ "စပ်စ္ခိုင္" လို႕ မူရင္းအဓိပၸါယ္ထြက္တဲ့ စပ်စ္သီးအခိုင္ေတြရဲ႕အေၾကာင္းမဟုတ္ေတာ့ဘဲ အတိုက္အခိုက္ေတြကို တြန္းလွန္ေသာ ဝိေသသ႐ွိတဲ့ လူအုပ္စုတစ္စုျဖစ္ၿပီး သူတို႕ဟာ သူတို႕ေျခေထာက္ေပၚသူတို႕ရပ္ဖို႕/႐ွင္သန္ဖို႕႐ုန္းကန္ေနရတဲ့သူေတြ (suppressing an identity group that is struggling to get/grow on their feet) လို႕ ေဆာင္းပါး႐ွင္က ဆိုပါတယ္။ မူရင္းအဓိပၸါယ္နဲ႔ေသြဖယ္ၿပီး ကဗ်ာဆရာေျပာခ်င္တဲ့ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ လိင္တူဆက္ဆံသူ အုပ္စုတစ္စုဟာ အတိုက္အခံမ်ားကိုဆန္႕က်င္ၿပီး ေမာ္ဒန္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ႐ုန္းကန္ေနရတဲ့ အေၾကာင္းပါပဲ။ သူတို႕ဟာေကာလာဟာလေတြ၊ အတင္းအဖ်င္းေတြ လိုပါပဲတဲ့။
မင္းတို႕လည္းခုေတာ့သိၿပီ။ ဒါေပမယ့္ မင္းသိရဲ႕လား
သူတို႕ကငါတို႕ရဲ႕ႀကီးျပင္းမႈကို စၿပီး ႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိသြားတဲ့ေနာက္
သူတို႕မေသခင္ေလး ငါတို႕အေၾကာင္းကိုစဥ္းစား ဒီအေၾကာင္းတရားမ်ား
သူတို႕အျပဳအမူမ်ားရဲ႕။ ခုေတာ့ ငါတို႕သိလိမ့္မွာမဟုတ္
စႏၵယားေပၚမွခုထိ႐ွိေနတဲ့ အခ်ိဳ႕ေသာအရာမ်ားရဲ႕ အမွန္တရား၊ ေတြး
သူတို႕ဟာမၾကာခဏဆိုသလို ငါတို႕ဆီက ေဟာင္းႏြမ္းမႈကိုယူ၊ အေၾကာင္းတရားကို ျဖစ္ေစရဲ႕
ဒီေျပာင္းလဲမႈမ်ားငါတို႕ပဲလို႕ ငါတို႕ထင္တဲ့အရာ။
ဆိုတဲ့စာေၾကာင္းေတြ၊ အရာေတြကို ၾကည့္ရင္ "ေဂး" ေတြဟာ စႏၵယားကိုတီးလို႕ သီခ်င္းေတြဆိုရင္ ဂီတအေပၚ တြယ္တာေနတာက သူတို႕ရဲ႕ဘဝအမွန္ပဲလို႕ ဆိုေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႕ရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈဟာျဖစ္ေပၚတိုးတက္ေနတယ္လို႕ ဆိုျပန္တယ္။ ေနာက္စာေၾကာင္းေလးတစ္ေၾကာင္းကို ၾကည့္ရေအာင္။ "causing, These changes we think we are" ဒီေျပာင္းလဲမႈမ်ားကိုျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းတရား ငါတို႕ပဲလို႕ ငါတို႕ထင္တဲ့အရာ ဆိုတဲ့ စာေၾကာင္းက we think we are ဆိုတာ ငါတို႕ဟာ ငါတို႕ရဲ႕ျပယုဂ္ (Identity) ကိုပဲ ငါတို႕ေတြးတယ္။ ငါတို႕ေတြးထင္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကဗ်ာဆရာဟာ "ေဂး" ေတြဘက္က ေ႐ွ႕ေနလိုက္တယ္။ သူတို႕ဟာ "Straight" အေျဖာင့္သမားေတြျဖစ္ၿပီး ကမၻာႀကီးကလည္းေျဖာင့္မွန္သင့္တယ္။ (world should be straight) လို႕ ေရးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႕လိင္တူသမားေတြ (homosexuals) ေတြက အျမင္ေတြကို ေျပာင္းေပးတယ္။ သူတို႕ဟာခက္ခဲမာေက်ာတဲ့ေတြးလံုး (Hardened concept) ကို အေျဖာင့္ေတြးလံုး (straightness) အျဖစ္ေျပာင္းၿပီး၊ ဒီအေျဖာင့္ သေဘာတရားသည္ပင္ စႀကၤာဝဠာအမွန္တရား (ဝါ) ထာဝရအမွန္ျပယုဂ္ (universal identity) လို႕ ဆိုတယ္။ ေနာက္တစ္ေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ "ငါတို႕ ဂ႐ုမစိုက္ဘူး၊ စဥ္းစား၊ ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာျမင့္မားေန၊ ႏုပ်ိဳေလထုထဲ (" We don't care/Though/so tall up there/ In young air) ဆိုလိုတာက ဒီမ်ိဳးဆက္သစ္ေတြႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးေနတာ စပ်စ္ခိုင္လိုမ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး ငါတို႕ ဂ႐ုစိုက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မစိုက္သည္ျဖစ္ေစသူတို႕ဟာ ဆက္ၿပီး ႀကီးထြားေနဦးမယ္။ ဒီ ငယ္႐ြယ္ပ်ိဳျမစ္မႈထဲ/ ဒီအင္အား႐ွိတဲ့ေလထဲမယ္ လို႕ ဆိုလိုတယ္။ ေနာက္ဆံုးစာပုဒ္ကေတာ့ ကဗ်ာဆရာက ေဂး ေတြအတြက္ စာဖတ္ေနသူကိုေမးခြန္းထုတ္ပါတယ္။ ဒါက သူ႕ရဲ႕ "ေဂး"ေတြ အေပၚမွာ စာနာမႈ (Sympathetic about the Homosexuals) ကို ျပၿပီး၊ စာဖတ္ေနသူ ပရိတ္သတ္ (Audience) ကိုေမးခြန္းထုတ္တာက တစ္ခုထဲျဖစ္ေနတဲ့ ၊ အေျဖာင့္ျဖစ္ေနတဲ့ လိင္ျပယုဂ္ကို ဒီလူမႈအဖြဲ႕အစည္းထဲက ဘယ္လိုသုတ္သင္႐ွင္းလင္းမလဲ ဆိုတာပဲ။ အက္႐ွ္ဘရီတို႕က"ေဂး" ေတြလို အေရာအေႏွာ ႏွစ္လမ္းသြားေတြအတြက္ ေနရာကို ေတာင္းဆိုဖို႕ေယာကၤ်ား (ဖိုစစ္စစ္)နဲ႕ မိန္းမ (မ စစ္စစ္) တို႕ကို သုတ္သင္ရမယ္ လို႕ေမးခြန္းထုတ္တယ္။ စာေၾကာင္းအလိုအရ "darker as we move" (ငါတို႕ ေ႐ြ႕သလိုပိုၿပီး နက္ေမွာင္လာရဲ႕) ဆိုတာ လူမႈျပႆနာေတြ နက္႐ိႈင္းလာတယ္ (Deeper social issue) လို႕ ဆိုလိုတာျဖစ္ၿပီး ငါတို႕ဟာ ဒီအေတြးအေခၚ "concept" ကို သုတ္သင္ပစ္ဖို႕လိုၿပီးငါတို႕လို (We Straight) တစ္ခုထဲ သီးသန္႕ လိင္ျပယုဂ္ ႐ွိသူေတြ "need" (လိုအပ္) - ေသဖို႕လိုၿပီလို႕ ဆိုတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ေဂးေတြကို ေနရာေပးဖို႕အေျဖာင့္သမားေတြ ေသဖို႕လိုၿပီလို႕ ဆိုတယ္။ "So that you live and we know" (ဒါေၾကာင့္ မင္း႐ွင္သန္ေနတယ္ ၿပီးေတာ့ ငါတို႕သိေနတယ္) ဆိုတာအေျဖာင့္ေတြနဲ႕ "ေဂး" ေတြအတူတကြ ႐ွင္သန္ေနၾကတယ္။ ငါတို႕ (We/straight)အေျဖာင့္သမားေတြက ဒါကို လက္ခံေပးတယ္။ သိေနတယ္။ သိေနဦးမယ္။ (Recolonize them, embrace them) အသိအမွတ္ျပဳေပးရမယ္လို႕ အဆံုးသတ္ထားတယ္။
ေဆာင္းပါး႐ွင္က Queer Theory ကို မသြားခင္မွာ ဂၽြန္အက္႐ွ္ဘရီရဲ႕ ကဗ်ာကို ေက်ာင္းသားေတြကို႐ွင္းပါတယ္။ သူ႕သေဘာအရ လိင္တူကိစၥကို နားလည္မွ Queer Theory ကို သြားလို႕ရမယ္။ Queer Theory ဆိုတာ 1990 အေစာပုိင္းလ ေတြက ဆရာမႀကီး အိ(ဗ)ကိုေဆာ့စကီး (EveKosofsky Sedgwick) တို႕ ေလ့လာခဲ့တဲ့ Queer ေလ့လာမႈက ျဖစ္ထြန္းခဲ့ၿပီး "Post Structuralist Critical" သီအိုရီ တစ္ခုပါပဲ။ လူမႈသိပၸံမွာ အေရးပါတဲ့သီအိုရီပါပဲ။
Ref:word press critical thinking
- ေဇာ္ေဇာ္ထြန္း
