သို႔ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ေသာ ေမာ္ဒန္သမား ဆိုသူမ်ားကေတာ့ စာလံုးေပါင္းဟာ လံုးဝအေရးမႀကီးဘူးလို႔ ယူဆထားဟန္ရွိပါတယ္။ အဲဒါကို ကာကြယ္တဲ့ ေဆာင္းပါးေတြလည္း တခ်ိဳ႕က ေရးၾကပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးသားသား မွားတာက အေၾကာင္းမဟုတ္ေပမဲ့ ကေပါက္တိ ကေပါက္ခ်ာ စာလံုးေပါင္းေတြနဲ႔ တမင္မွားေပါင္းၿပီး ျမန္မာစာကို ဖ်က္ဆီးၾကျခင္းကေတာ့ အ႐ုပ္ဆိုးလြန္းလွပါတယ္။ ဒီလိုေရးထားတဲ့ တခ်ိဳ႕ကဗ်ာေတြ ေတြ႔ဖူးပါတယ္။ အဲဒါကို "နိမိတ္ပံု" လုိ႔ ဆုိတဲ့အျပင္၊ "ဖန္တီးသူလုိင္စင္" ရယ္ပါလို႔ အကာအကြယ္ယူၿပီး ေျပာတဲ့သူကလည္း ေျပာကာ ျမန္မာစာကို ဖ်က္ဆီးျခင္းကို အားေပး အားေျမွာက္ ျပဳေနၾကပါတယ္။ သူ႕အရပ္နဲ႕သူ႕ဇာတ္ ကေတာ့ ဟုတ္ေနတာပါပဲ။
ၾကာေတာ့ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ အင္တာနက္ေပၚက "ဖန္တီးသူလုိင္စင္" ဆုိတဲ့ေဆာင္းပါးတပုဒ္မွာဆိုရင္ ထူးအိမ္သင္နဲ႔ ဦးေစာႏုတို႔ရဲ့ အေျခအတင္ ျဖစ္ၾကတဲ့ အေၾကာင္းနဲ႔ ဥပမာေပးၿပီး ေဆာင္းပါးရွင္က စထားပါတယ္။ ဖတ္ၾကည့္ လိုက္ေတာ့ ဦးေစာႏုက ပဥၥဂံေတးစုစီးရီးကို ေဝဖန္တဲ့ ေနရာမွာ ခိုင္ထူးရဲ့ သီခ်င္းဆိုပံုဆုိနည္းစံနစ္ ကို မလိုအပ္ဘဲ လည္ပင္းၾကြက္သားေတြ ညႇစ္ၿပီး သီခ်င္း သီဆိုတယ္လို႔ ေဝဖန္တာကို ထူးအိမ္သင္က လက္မခံဘဲ သီခ်င္းေဝဖန္သူအေနနဲ႔ သံစဥ္ေကာင္းတယ္၊ ညံ့တယ္၊ အသံေကာင္းတယ္၊ မေကာင္းဘူး ေဝဖန္ႏိုင္ေပမယ့္ ဘယ္လိုသီဆိုရမယ္ဆိုတာေတာ့ နည္းလမ္းျပခြင့္ မရွိဘူးလို႔ ျပန္လည္ ေခ်ပတဲ့အေၾကာင္းကို ကိုးကားထားတာ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ေဝဖန္တယ္ဆိုတာဟာ ပရိသတ္အေနနဲ႔ ေဝဖန္ျခင္းနဲ႔ ပညာရွင္ရဲ့အျမင္နဲ႔ေဝဖန္ျခင္းဆိုၿပီး ရွိပါတယ္။ ရင့္က်က္တဲ့အႏုပညာရွင္တို႔မည္သည္ ေဝဖန္ျခင္းကို သေဘာထားႀကီးစြာ လက္ခံေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဦးေစာႏုေရာ ထူးအိမ္သင္ေရာ ႏွစ္ေယာက္စလံုးဟာ ဂီတပညာရွင္မ်ား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဦးေစာႏုဟာ ပညာရွင္တဦးရဲ့အျမင္နဲ႔ နည္းစံနစ္ပိုင္းကို ေဝဖန္ပိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္ (ထူးအိမ္သင္ နဲ႔ ဦးေစာႏု ဘယ္သူက ပိုသာတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ မေျပာပါ။ ထူးအိမ္သင္ဟာ ကၽြန္ေတာ္ အလြန္ႏွစ္သက္တဲ့ ေတးေရးဆရာ အဆိုရွင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဟာမိုနီပုိင္းကိုလည္း တကယ္ တတ္ကြၽမ္းနားလည္သူ ပညာရွင္တဦးပါ)။ ဆရာဝန္တဦးဟာ ေဆးပညာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ တခုကို ေဆးပညာ႐ႈေထာင့္က ေဝဖန္ႏုိင္သလို အင္ဂ်င္နီယာတဦးဟာလည္း ပညာရပ္ဆိုင္ရာ အေၾကာင္းအရာတခုကို သက္ဆုိင္ရာပညာရွင္အေနနဲ႔ ေဝဖန္လို႔ ရပါတယ္။
ဆက္ၿပီး ထူးအိမ္သင္က "အႏုပညာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ဒီေနရာမွာ နားရြက္နဲ႕ဆိုမွ သူ႕ခံစားခ်က္ကို ေဖာ္ျပႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆရင္ နားရြက္နဲ႔ရေအာင္ဆိုမွာပါ" လို႔ေျပာပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒါဟာ နည္းစံနစ္ပိုင္း (technique) ကိုေျပာထားျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုဆိုမယ္ ဆိုတာ နည္းစံနစ္ပါ။ License မဟုတ္ပါ။ ေဆာင္းပါးရွင္က ဒါကို မွားယြင္းစြာ အဓိပၸါယ္ ေကာက္ယူၿပီး "ဒါ ဖန္တီးသူ လိုင္စင္အတြက္ အေကာင္းဆံုး ဥပမာတစ္ခုပါ။" လို႔ အလဲြလဲြအေခ်ာ္ေခ်ာ္ ေျပာထားေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါတယ္။
ဆက္ၿပီး "သဒၵါေတြ၊ သတ္ပံုေတြ ဟာလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္း၊ ဖန္တီးသူကို ခ်ဳပ္ခ်ယ္မထားႏိုင္ပါဘူး။ ဖန္တီးသူ လိုင္စင္အရ သဒၵါမွားမွ ျဖစ္မယ္၊ သတ္ပံုေတြလြဲေနမွ ေနသာထိုင္သာရွိမယ္လို႔ ယူဆရင္ သူ႕ခံစားခ်က္ကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ သတ္ပံုအမွားေတြ၊ သဒၵါအလြဲေတြနဲ႔ သူ ေရးစပ္ေကာင္း ေရးစပ္ပါလိမ့္မယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ သူမွာ ဖန္တီးသူ လိုင္စင္ ရွိေနလို႔ပါ။" လုိ႔ ဆုိျပန္ပါတယ္။ ၿပီးမွ ကေပါက္တိကေပါက္ခ်ာ သူငယ္တန္းကေလး ေရးတဲ့စာထက္ ဆိုးေအာင္ေရးထားတဲ့ ေမာ္ဒန္ ဆုိတဲ့ ကဗ်ာတပုဒ္နဲ႔ ဥပမာ ျပပါတယ္။ ျမန္မာစာ သတ္ပံုမ်ား တမင္မွားယြင္းထားေသာ ထိုကဗ်ာကို ေဖာ္ျပရန္ မသင့္ေလ်ာ္၍ မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။
ေဆာင္းပါးရွင္က ဆက္လက္ညႊန္းဆိုထားျပန္တာကေတာ့ "ေရွးေဟာင္းအစဥ္အလာ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြရဲ႕ အေႏွာင္အဖြဲ႕က လြတ္ေျမာက္ခ်င္တဲ့ဆႏၵ၊ သူ႕ခံစားခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပဖို႔ ဘာသာစကားက လိုက္မမီသလို ခံစားရခ်ိန္မွာ ခံစားမႈကိုနားလည္ႏိုင္ေအာင္ ဘာသာျပန္လိုအပ္သလို ခံစားရမႈ၊ စည္းကမ္းေတြ၊ ေဝဖန္မႈေတြနဲ႔ မြန္းၾကပ္ေနတဲ့ အႏုပညာရဲ႕ ေပါက္ကြဲသံ၊ ကဗ်ာကို ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုးခ်စ္မိသူတစ္ဦးရဲ႕ ပုဂၢလလြတ္လပ္စြာ ေလာင္ၿမိဳက္ခြင့္ကေလး လိုခ်င္မႈ၊ စတဲ့ ႏူးညံ့စြာေပါက္ကြဲမႈသံစဥ္ကေလးကို ကဗ်ာဖြဲ႕သီရာမွာ ကဗ်ာဆရာဟာ သတ္ပုံအမွားေတြကို တမင္တကာၾကားညႇပ္လို႔ နိမိတ္ပံုတစ္ခုသဖြယ္ ယူသံုးသြားပါတယ္။
ကဗ်ာရဲ႕ theme နဲ႔ လိုက္ဖက္တဲ့ သတ္ပံုအလြဲေတြ အျဖစ္ ကဗ်ာကို အေရာင္ပိုၿပီးထြက္လာေစပါတယ္။
ဒါဟာလည္း ဖန္တီးသူလိုင္စင္တစ္ခုပင္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း" ပါတဲ့။
ေၾသာ္ ... ျဖစ္မွ ျဖစ္ရပေလ ... ငါ့ႏွယ္ ေသၿပီဆရာ လို႕သာ ေျပာလုိက္ခ်င္ပါေတာ့တယ္။ ဒီေနရာမွာ ဖန္တီးသူလိုင္စင္ ဆုိၿပီး ေဆာင္းပါးရွင္က ရည္ၫႊန္းထားျခင္းဟာ Poetic License (licentia poetica) ကိုေျပာျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ Poetic License ရဲ့ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ (Definition) ကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ... "the ability of a poet to ignore some of the minor requirements of grammar for poetic effect." လို႔ဆိုထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ "minor requirements" ဆိုတာကို သတိျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အေသးအဖဲြ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ကို လစ္လ်ဴ႐ႈႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုလိုရင္းျဖစ္ပါတယ္။ သဒၵါစည္းမ်ဥ္း တခုလံုးကို ေျပာင္းျပန္လွန္ၿပီး စာလံုးေတြကို ကေပါက္တိကေပါက္ခ်ာ ေရးပစ္လို႔မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအေရးအသားမ်ိဳးကို ဖန္တီးသူလိုင္စင္ အျဖစ္ လံုးဝ လက္ခံႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ ဒါဟာ ဖ်က္ဆီးျခင္း ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာစာေပကို ျမတ္ႏိုးသူ တစ္ဦးအေနနဲ႔ ေကာက္ခ်က္ခ်မိပါတယ္။
ပညာရွင္ႀကီးေတြ အေနနဲ႔ ကဗ်ာေရးတဲ့ အခါ 'ကာရန္ငဲ့' တယ္ ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းတခု ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ကာရန္ကိုက္ညီေစလိုတဲ့သေဘာေၾကာင့္ သဒၵါစည္းမ်ဥ္းကိုေဖါက္ဖ်က္ၿပီး တခ်ိဳ႕ေသာစာလံုးေပါင္း မ်ားကေန ေသြဖည္ခဲ့တဲ့ အေထာက္အထားေတြရွိပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ဒါဟာ ျမန္မာေတြရဲ႕ Poetic License ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျမဝတီမင္းႀကီး ဦးစ က 'လကိုျမင္၊ ၾကယ္စင္ ဟုတ္ဖူး' ရယ္လို႔ ဆိုရာမွာ ကာရန္ကိုက္ညီေအာင္ 'စင္ၾကယ္' ဆိုတဲ့စကားကို 'ၾကယ္စင္' ရယ္လို႔ ေျပာင္းျပန္ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဆရာဦးပုညကလည္း ေမဓါဝီကို ကာရန္ကိုက္ေအာင္ 'ေမဓါေဝ' ဆိုၿပီး သံုးႏႈန္းသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါတြင္မက ...
"ႏဲြ႔လည္းမခ်ည္း၊ ၾကည္းလည္းမရႊင္း၊ ဝင္းလည္းမဝါ၊ ျပာလည္းမညိဳ႕၊ ၿပိဳ႕လည္းမဖြ႔ံ" ဆိုၿပီး စာလံုးေပါင္းေတြကို ေျပာင္းလဲ သံုးစဲြခဲ့တဲ့ အေထာက္အထားေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ႏဲြ႔လည္း မခ်ည့္ (မခ်ည့္နဲ႔)၊ ၾကည္လည္း မရႊင္၊ (ၾကည္ၾကည္လင္လင္ရွိေသာ္လည္း မိန္းမရႊင္ကဲ့သို႕မဟုတ္)၊ ျပာ (လတ္ဆတ္) ေသာ္လည္း မညိဳ (မည္းနက္မေန)၊ ဆုိတဲ့ စကားေတြကို ကာရန္ငဲ့ၿပီး ေျပာင္းလဲ စပ္ဆို ထားတာပါ။
ဒါေပမယ့္ ဒီပညာရွင္ႀကီးေတြအားလံုးဟာ ျမန္မာသဒၵါစည္းမ်ဥ္းေတြကို 'ခံစားမႈ' ဆိုတဲ့ မ်က္ႏွာဖံုးတပ္ၿပီး အေၾကာင္းမဲ့ ေဖါက္ဖ်က္ခဲ့ျခင္းမရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါတယ္။
ေဆာင္းပါးရွင္ေျပာတဲ့ "သဒၵါေတြ၊ သတ္ပံုေတြ ဟာလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္း၊ ဖန္တီးသူကို ခ်ဳပ္ခ်ယ္မထားႏိုင္ပါဘူး" ဆိုတာဟာ အလြန္မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆတခုျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာစာ တြင္မက ဘာသာစကားတုိင္းမွာ သဒၵါေတြ၊ သတ္ပံုေတြဟာ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑ ကေန ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဥပမာ တခုျပပါရေစ။ သတင္းစာဆရာႀကီး ေအာင္ဗလ ေခၚ ေၾကးမံုဦးေသာင္း က စာလံုးေလးတလံုးကို ေျပာင္းလိုက္တာနဲ႔ အဓိပၸါယ္ လံုးဝ လဲြေခ်ာ္သြားတဲ့ စာတပုဒ္ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ တိရစၦာန္႐ံုမွာ ရွိေနတဲ့ ျခေသၤ့ႀကီးအတြက္ ျခေသၤ့မငယ္ငယ္ေလးကို ေလွာင္အိမ္ထဲ အတူ ထည့္ေပးေတာ့ ျခေသၤ့မေလးက အကပ္မခံတဲ့အေၾကာင္း ေရးထားတဲ့ ေဆာင္းပါးထဲမွာ ပါပါတယ္။ မူရင္း သီခ်င္း စာသားျဖစ္တဲ့ ".. ကေလးစိတ္မို႔ ပ်ိဳနားမလည္ .. ခင္ဟာ ငယ္ေသးတယ္" ဆိုတာကို ေအာက္ျမစ္ကေလးတခုထည့္ၿပီး "ခင့္ဟာ ငယ္ေသးတယ္" ဆိုၿပီး ေျပာင္းေရးလိုက္ေတာ့ အဓိပၸါယ္ေတြ တက္တက္စင္ေအာင္ ေျပာင္းလဲကုန္ေတာ့ တာပါပဲ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာစာေပရဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြကို ေရွးလူႀကီးမ်ားက အလကား မေနႏိုင္မထုိင္ႏိုင္ လက္ယားၿပီး သတ္မွတ္သြားျခင္းမဟုတ္ပါ။ ျမန္မာစာေပဟာ ပုဂံေခတ္ကစၿပီး ယေန႔ေခတ္အထိ တျဖည္းျဖည္း ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာတယ္လို႔ ပညာရွင္မ်ားသတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလို ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္နီးပါးၾကာေအာင္ တည္တံ့ခဲ့တဲ့ စာေပ အေရးအသားတခုဟာ အလကားေနရင္း တိုးတက္လာတာမဟုတ္ပါ။ ပညာရွင္ အစဥ္အဆက္ စည္းကမ္း သတ္မွတ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲတုိးတက္လာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ စည္းကမ္းသည္ လူ၏တန္ဖိုး လို႔ အဆိုရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လညး္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးကိုယ္ေတာ္တုိင္က ဝိနည္းသည္ ရဟန္းတုိ႔၏ အသက္ျဖစ္သည္ လို႔ ပညတ္ေတာ္မူခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ရဟန္းရဲ့အသက္ဟာ ဝိနည္းျဖစ္သလို လူေတြရဲ့ အသက္ ဟာ စည္းကမ္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ စာေပမွာ သဒၵါဟာ အသက္ပါ။ သဒၵါမတတ္၊ စာမတတ္ လို႔ ဆို႐ိုးရွိပါတယ္။ ျမန္မာစာေပ၊ ျမန္မာစကားဟာ ျမန္မာတိုင္းအတြက္ ဂုဏ္ယူစရာ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ပိုင္ အကၡရာ၊ ကိုယ္ပိုင္စာေပ ရွိေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ျမန္မာစာကို အလြယ္တကူ ဖ်က္ဆီးျခင္းကို ခြင့္မျပဳၾကဖို႔၊ ထိန္းသိမ္းၾကဖို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးတိုင္းမွာ တာဝန္ရွိပါတယ္။
ခံစားမႈဆိုတာကို မ်က္ႏွာဖံုးတပ္ၿပီး ထင္ရာစိုင္းတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳး တစ္ေယာက္အေနန႔ဲ လက္ခံႏိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါ။ အဲဒီ ခံစားမႈဆိုတာကို ေရွ႕တန္းတင္လြန္းရင္ ေလာကႀကီးမွာ 'ဓမၼ' ဟာ ပ်က္ျပားသြားႏိုင္စရာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ ခံစားခ်က္ကို ဦးစားေပးၿပီး ကာမပိုင္ရွိသူမိန္းကေလး၊ သူတပါးဇနီးမယားျဖစ္တဲ့ သီတာေဒဝီကို အတင္းအဓမၼ လုယူခဲ့တဲ့ ဒႆဂီရိ ရဲ့ ခံစားခ်က္မ်ိဳးကို လက္ခံႏိုင္ပါသလား။ ခံစားခ်က္ကို ေရွ႕တန္းတင္လြန္းတဲ့ တကယ့္အျဖစ္အပ်က္ တစ္ခုကို ကၽြန္ေတာ္ တင္ျပပါ့မယ္။ အႏုပညာသမားတဦးဟာ တစ္ခါက ကားအသြားအလာ အနည္းငယ္ရွင္းတဲ့ လမ္းမ ေပၚမွာ လွဲအိပ္ၿပီး လွပတဲ့ညခင္းကို "ခံစား" ေနပါတယ္။ ခဏအၾကာမွာပဲ ကားတစ္စီး ေမာင္းဝင္လာပါတယ္။ ကားေမာင္းသူရဲ့ သတိရွိမႈေၾကာင့္ ကားကို အခ်ိန္မီရပ္တန္႔လိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူ႕ကို လမ္းေပၚက ဖယ္ေပးဖို႔ေျပာတဲ့အခါ "ကၽြန္ေတာ္ ခံစားေနတာကို လာမေႏွာက္ယွက္ပါနဲ႔ဗ်ာ" လို႔တုန္႔ျပန္ပါတယ္။ ထို အႏုပညာသမား ဆုိသူဟာ ကံေကာင္းလို႔သာ ကားတိုက္မေသေပမဲ့ လက္သီးစာေကြၽးသြားျခင္းေတာ့ ခံလိုက္ရ ပါတယ္။ ဒီလို စည္းလြတ္ေဘာင္လြတ္ ထင္ရာစိုင္းျခင္းဟာ 'လြတ္လပ္ၿပီဆိုၿပီး လမ္းေပၚတက္ ေဆး႐ိုးလွမ္း' တာနဲ႔ တူေၾကာင္း အမ်ိဳးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လမ္းၫႊန္ မိန္႕ၾကား သြားခဲ့ဖူးပါတယ္။
လူေတြဟာ ပုထုဇဥ္ေတြျဖစ္တာနဲ႔အညီ မေကာင္းတဲ့ အာ႐ံုခံစားမႈေတြျဖစ္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ဒီလို ျဖစ္လာတဲ့ အခါ အဲဒီ ခံစားမႈေတြကိုလိုက္ၿပီး မေကာင္းတဲ့ ဖဲြ႕ဆိုမႈေတြျဖစ္ေပၚလာရင္ေရာ လက္ခံရမွာပါလား။ ပန္းခ်ီဆရာ ေတြဟာ အႏုပညာရဲ့ ဖန္တီးခြင့္အရ ကိုယ္လံုးတီးပံုေတြကို ေရးဆဲြၾကပါတယ္ (Erotica ကိုဆိုလိုတာျဖစ္ၿပီး Pornography ကို မဆိုလိုပါ)။ ဒါေပမယ့္ ဒီပန္းခ်ီဆရာမ်ားဟာ သူတို႔ခံစားရတဲ့ ကိုယ္လံုးတီး ဝစ္လစ္စလစ္ ခႏၶာကိုယ္အလွမ်ားကို လူေရွ႕သူေရွ႕ထြက္ၿပီးေရးဆဲြခဲ့ၾကတာ မဟုတ္သလို သူတို႕ကိုယ္တိုင္မွာ ဘယ္လိုပဲ အႏုပညာခံစားမႈရွိပါေစ ... သူတို႔ရဲ့ ေမာ္ဒယ္ေတြကို လူျမင္ကြင္းမွာ ကိုယ္လံုးတီး ထြက္ၿပီး ျပခိုင္းတာမ်ိဳး မေတြ႕ဖူးသလို သူတို႔ကိုယ္တုိင္လည္း ကိုယ္လံုးတီး လမ္းထြက္မေလွ်ာက္ၾကပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူေတြဟာ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းအတြင္းမွာေနတဲ့အခါ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းရဲ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ထံုးတမ္း အစဥ္အလာေတြကို လိုက္နာၾကရပါတယ္။ "ပုဂၢလလြတ္လပ္စြာ ေလာင္ၿမိဳက္ခြင့္ကေလး လိုခ်င္မႈ" ဆိုတာဟာ အမ်ားနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ကိစၥရပ္ေတြမွာ အက်ံဳးမဝင္ပါ။ ပုဂၢလလြတ္လပ္စြာ ေလာင္ၿမိဳက္ခြင့္ကေလး လိုခ်င္ရင္ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ သီးသန္႔ ဖန္တီးႏိုင္ေပမယ့္ အမ်ားေရွ႕ကို မသင့္ေလ်ာ္တာေတြ ခ်ျပလို႔မရပါ။ ကၽြန္ေတာ္ဟာ လြတ္လပ္မႈကို အလြန္ျမတ္ႏုိးသလို ေရွး႐ိုးအစဥ္အလာမ်ားမွ ေဖါက္ထြက္ၿပီး တီထြင္ ဆန္းသစ္မႈ ကိုလည္း အလြန္ေလးစား တန္ဖိုးထားပါတယ္။ ေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ားကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေပမယ့္ ထင္ရာစိုင္းျခင္းကို လက္မခံပါ။ ေမာ္ဒန္ကဗ်ာဆိုတာ စည္းလြတ္ဝါးလြတ္ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ျခင္းမဟုတ္ပါ။ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈ ဆုိတာဟာ ရွိၿပီးသား လူအမ်ားလက္ခံထားတဲ့ အရာမ်ားကို ဖ်က္ဆီးပစ္ျခင္း မဟုတ္ပါ။
ခံစားခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ေျပာရရင္ ခံစားခ်က္ေတြကို ေဖၚျပဖို႔ ဘာသာစကားက လိုက္မမီတာမဟုတ္ပါ။
ဂီတ ပညာရွင္မ်ားဟာ အသံနဲ႔ ခံစားခ်က္ေတြကို ေဖၚျပၾကပါတယ္။ ပန္းခ်ီပညာရွင္မ်ားဟာလည္း ခံစားမႈေတြကို အေရာင္မ်ားနဲ႔ ေဖၚျပၾကပါတယ္။ ဒီလိုပဲ စာေပပညာရွင္မ်ားဟာ သူတို႔ရဲ့ ရင္တြင္းခံစားမႈမ်ားကို စာလံုးမ်ားနဲ႔ ေဖၚျပၾကပါတယ္။ ခံစားခ်က္ေတြကို ျပည့္စံုေအာင္ ေဖၚျပႏုိင္စြမ္း ခ်ိဳ႕တဲ့ေနတာ တစ္နည္းအားျဖင့္ အႏုပညာ ဝမ္းစာမျပည့္မီတာသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီေနရာ မွာ ဆရာသစၥာနီ ရဲ့ ေဆာင္းပါးထဲက စာသားအခ်ိဳ႕ကို ကိုးကား ပါရေစ ...
".. ေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ အာ႐ံုျမင္ဝါဒရဲ့ စိတၱဇဆန္ဆန္ စဲြထင္မႈ၊ သေကၤတဝါဒရဲ့ မရွင္းလင္း၊ လွ်ိဳ႕ဝွက္လြန္ကဲမႈ၊ အမွန္လြန္ဝါဒရဲ့ အဓိပၸါယ္ ဝိုးဝါးေထြျပားမႈ၊ အဲဒါေတြအားလံုးကို ျငင္းပယ္တယ္လို႔ ေတာ္ေတာ္ေစာေစာကပဲ ျမန္မာေခတ္ေပၚကဗ်ာသစ္ (၁၉၈၇၊ ႐ုပ္ရွင္ပေဒသာ) ေဆာင္းပါးမွာ ေျပာဆိုခဲ့ဖူးပါတယ္ ..."
"ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္အေနနဲ႔လည္း ခံစားမႈကိုသာ အသားေပးၿပီး အဲဒီ ခံစားမႈကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ရင္ အညံ့စား ကဗ်ာဆရာပဲ ျဖစ္မယ္တဲ့ ...." ဒါကေတာ့ ဆရာ သစၥာနီ ရဲ့ အျမင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေခတ္ေပၚ (ေမာ္ဒန္) ကဗ်ာသာမဟုတ္၊ ဘယ္ကဗ်ာမွ ႐ိုင္းစိုင္းစြာေျပာဆိုျခင္းကို ကိုယ္စား မျပဳပါ။ စာဖတ္သူေတြထဲမွာလည္း ကဗ်ာေရးသူထက္ ဂုဏဝုဒၶိ၊ ဝရဝုဒၶိအားျဖင့္ သာလြန္တဲ့ပုဂၢိဳလ္မ်ား ပါဝင္ႏုိင္ တဲ့အတြက္ ဒီလို အသံုးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္ မဖဲြ႔ဆုိအပ္ပါ။ ၾကမ္းတမ္းတဲ့အသံုးအႏႈန္း ေတြကို မာန္လည္ဆရာေတာ္၊ ဗန္းေမာ္ ဆရာေတာ္ စတဲ့ ျမန္မာစာေပကဗ်ာ့ပါရဂူမ်ား ေရးဖဲြ႕ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြဟာ မသင့္ေတာ္တာ ေတြကို အမွန္ေရာက္ေအာင္ လူတဦးတေယာက္ကို ရည္ရြယ္ၿပီး 'ခပ္စပ္စပ္ကေလး' ဆုိဆံုးမမႈ မ်ားသာ ျဖစ္ၿပီး အျခားသူကို ေစာ္ကားလိုရင္း သေဘာေစတနာမရွိတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ စာေပသမၻာရွိသူ ပညာရိွ မ်ားရဲ့ ဆိုဆံုးမမႈ အျဖစ္ ႐ိုေသေလးစားစြာ ေႏွာင္းလူမ်ားက မွတ္တမ္းတင္ထားၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဂမၼေဒါသ သင့္ေသာ အေရးအသားမ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ပရိဟာရ္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ ထင္ရာစိုင္း ေရးသားၾကျခင္း မဟုတ္ပါ။ ဝါးလံုးရွည္နဲ႔ သိမ္းရမ္းျခင္းမဟုတ္ပါ။ ကဗ်ာကို ေရးသားေနၾကသူမ်ား အားလံုးဟာ ကဗ်ာကို ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုး ခ်စ္မိၾကလို႔ ေရးသားေနၾကျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခ်စ္မိတုိင္း စိတ္ထင္ရာ လုပ္လို႔မရပါ။ မိန္းကေလး တဦးကို ခ်စ္မိတိုင္း သူ႔အခ်စ္ကို ဓါးျပတိုက္ယူခြင့္ မရွိသလို ကုိယ္စိတ္ထင္ရာ သြားေျပာဆိုခြင့္လည္း မရွိပါ။ ထိန္းသိမ္းႏိုင္စြမ္း ဆိုတာ လူယဥ္ေက်းမ်ားမွာသာ ေတြ႕ရတဲ့ အမူအက်င့္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။
ကဗ်ာစပ္ဆိုမႈမ်ားအေၾကာင္း အႏွစ္ခ်ဳပ္ရလွ်င္ -
(၁) အႏုပညာ ခံစားမႈ မ်က္ႏွာဖံုးကိုတပ္ၿပီး ထင္ရာစိုင္းမႈကို လက္ခံစရာအေၾကာင္း လံုးဝမရွိပါ။
(၂) အႏုပညာ ခံစားမႈ မ်က္ႏွာဖံုးကိုတပ္ၿပီး ကိုယ့္ရဲ့ မွားယြင္းမႈ၊ နေမာ္နမဲ့ႏုိင္မႈ (Negligence) ကို ဖံုးကြယ္ျခင္းကိုလည္း လက္မခံႏိုင္ပါ။
(၃) တီထြင္ဆန္းသစ္မႈဆိုတာဟာလည္း ရွိၿပီးသားမ်ားကို ဖ်က္ဆီးပစ္ျခင္းမဟုတ္ပါ။
(၄) ဖန္တီးခြင့္လိုင္စင္ ဆိုတာဟာ စိတ္ထင္ရာလုပ္ဖို႔မဟုတ္ပါ။
(၅) ႐ုန္႔ရင္းၾကမ္းတမ္းတဲ့ အသံုးအႏႈန္းမ်ားကို ယဥ္ေက်းေသာလူ႔အဖဲြ႕အစည္းနဲ႔ စာေပက လက္မခံပါ။
(၆) သဒၵါကို မလိုက္နာရင္ မွားယြင္းတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ား ထြက္သြားႏုိင္ပါတယ္။
ပုဂၢိဳလ္ေရးနဲ႔ စာေပေရးရာ ယံုၾကည္မႈကို ေရာေထြးပစ္လို႔ မရတဲ့အျပင္ ျမန္မာစာေပရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတိုင္း ထိန္းသိမ္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကဗ်ာေရးသူအေနနဲ႔ သူႏွစ္သက္ရာကို လြတ္လပ္စြာ ယံုၾကည္ခြင့္ရွိေပမယ့္ အမ်ားနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမ်ားနဲ႔ အျခားေသာ မီဒီယာမ်ားေပၚမွာ အမ်ားအကိ်ဳးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္လို႔ မွတ္ယူႏိုင္တဲ့အရာမ်ားကို ျပဳလုပ္ရန္ မသင့္ေလ်ာ္ပါဘူး။
႐ိုးသားစြာ စာလံုးေပါင္း မွားေရးမိတာ၊ သဒၵါစည္းမ်ဥ္းမ်ားကို အႏုပညာ လိုအပ္ခ်က္အရ အနည္းငယ္ ခ်ိဳးေဖာက္မိ တာေတြဟာ ျပႆနာ မဟုတ္ေပမယ့္ တမင္တကာ ထင္သလို ဖ်က္ဆီးၿပီးေရးသားထားတဲ့ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ အေရးအသား မ်ိဳးဟာ ျမန္မာစာေပ အေရးအသားကို ဖ်က္ဆီးေနျခင္းျဖစ္ျပီး လူအမ်ားအလယ္မွာ တင္ျပရန္ ရွက္ဖြယ္ေကာင္းလွပါသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးအားလံုး ကိုယ့္အမ်ိဳးသားဘာသာစကား ျမန္မာစာေပကို လွပေနေအာင္ ထိန္းသိမ္းၾကပါစို႔လား ခင္ဗ်ာ။
- ဟယ္ရီလြင္
