လကၤာဟာ စာဖတ္သူနဲ ့နားေထာင္သူတို ့ရဲ့ နားထဲမွာ သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ "ေလးလံုးတစ္ပါဒ"
ခ်င္းစီ စပ္ဆိုရတဲ့ ကဗ်ာျဖစ္ပါတယ္။ သံေပါက္(လကၤာတို)စပ္နည္းမ်ားကိုေကာင္းေကာင္းနားလည္ခဲ့ရင္
လကၤာကဗ်ာ ဆိုတာလည္းနားလည္သြားမွာပါ။ လကၤာကဗ်ာကိုစပ္ဖို ့အတြက္ သံေပါက္ကဗ်ာစပ္တုန္းက
( ၄ l ၃ l၂ )နဲ ့( ၄ l ၃ l ၁ ) ကာရန္ယူပံုရယ္ တတိယ၊ စတုတၱ၊ ပဥၥမ သံေပါက္ကဗ်ာစပ္နည္းရဲ့ ခုနစ္လံုး
နဲ ့အဆံုးခ်တဲ့နည္းရယ္lခ်ီသံနဲ ့ခ်သံ ကို တစ္လွည့္စီ လွည့္ျပီးစပ္ဆိုရပံုနဲ ့အတိုခ်ဳပ္ခ်ီသံ(၁၃)လံုးကိုသတိရဖို ့
လိုအပ္ပါတယ္။
လကၤာစပ္နည္း
အေျခခံအားျဖင့္ (၂) နည္းရွိပါတယ္။
ပထမလကၤာစပ္နည္း
စာလံုးေလးလံုးစီပါတဲ့ စာေၾကာင္းသံုးေၾကာင္း(သံုးပါဒ)ကို တြဲျပီး ( ၄ ၊ ၃ ၊ ၂) သို ့မဟုတ္ ( ၄ ၊ ၃ ၊ ၁ )
ကာရန္ယူစပ္ဆိုနည္းျဖစ္ပါတယ္။
၁ ၂ ၃ ( ၄ ) ၊
၁ ၂ ( ၃ ) ၄ ၊
၁ ( ၂ ) ၃ ၄ ။
၁ ၂ ၃ ( ၄ ) ၊
၁ ၂ ( ၃ ) ၄ ၊
( ၁ ) ၂ ၃ ၄ ။
ဥပေဒသ -
ပထမပါဒရဲ့ ေနာက္ဆံုးစာလံုး (၄ ) ၊ ဒုတိယပါဒရဲ့ တတိယစာလံုး ( ၃ ) ၊ တတိယပါဒရဲ့ ဒုတိစာလံုး ( ၂ )
သ့ိုမဟုတ္ ပထမဆံုးစာလံုး ( ၁ ) တို ့ကို ကာရန္တူေအာင္ ခ်ိတ္ဆက္ျပီးစပ္ဆိုရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခ်ီသံသံုး
လံုးနဲ ့ပဲစခ်ိတ္ခ်ိတ္ ခ်သံသံုးလံုးနဲ ့ပဲစခ်ိတ္ခ်ိတ္ ရပါတယ္။
ဥပမာ -
ဆ ႏၵ သို ဝွက္ ၊ (၁ ၂ ၃ ဝွက္)
မ နမ္း ရက္ ခဲ့ ၊ (၁ ၂ ရက္ ၄)
လန္း လ်က္ ျမင္ ခ်င္ ၊ (၁ လ်က္ ၃ ၄ )
( ၄ ၃ ၂ ) ကာရန္ယူထားပါတယ္။
ဖူး ငံု ပု ရစ္ ၊ (၁ ၂ ၃ ရစ္)
ငယ္ နု မ်စ္ က ၊ (၁ ၂ မ်စ္ ၄)
ခ်စ္ ခဲ့ ရ သည္ ၊ (ခ်စ္ ၂ ၃ ၄)
( ၄ ၃ ၁ ) ကာရန္ယူထားပါတယ္။
သိထားရန္ - အထက္ပါ ပထမနည္းကိုပဲ စပ္နည္းသံုးနည္း ထပ္ခြဲၾကည့္ရေအာင္ ။
သတ္ေစ့နွက္ သံုးခ်က္ညီ စပ္နည္း
ကာရန္ အသတ္ေတြတူရမယ္။ န သတ္ဆို နသတ္ ခ်င္း၊ ပ သတ္ဆို ပသတ္ခ်င္း စသျဖင့္ . . . .
ဥပမာ - ၁
ဆ ႏၵ သို ( ဝွက္)
မ နမ္း ( ရက္ ) ခဲ့
လန္း ( လ်က္ ) ျမင္ ခ်င္ ။
( ၄ ၃ ၂ ) ကာရန္ ယူထားေသာ ( ဝွက္ ၊ ရက္ ၊ လ်က္ ) တို ့သည္ က္ (ကသတ္) ခ်င္းညီကာရန္တူ
ယူထားပါတယ္။
ဥပမာ - ၂
ျမဴ ေမွာင္ အ ( သစ္)
တိမ္ ခိုး ( ျဖစ္ )ခဲ့
( ျမစ္) လည္း တစ္ ေထြ ။
( ၄ ၃ ၁ ) ကာရန္ယူထားေသာ( သစ္ ၊ ျဖစ္ ၊ ျမစ္ ) တို ့သည္ စ္( စသတ္) ခ်င္းညီ ကာရန္တူ ယူထားပါ
တယ္။
ခ်ိန္ခြင္လ်ွာ စပ္နည္း
ပထမ ပါဒ ရဲ ့ကာရန္ (၄) နဲ ့တတိယ ပါဒရဲ့ ကာရန္ (၂) တို ့ကို အသတ္ခ်င္းတူ စပ္နည္းပါ။
ေၾကညာခပ္ (သိမ္း) ၊ ----- ၁ ၂ ၃ သိမ္း
ရန္စစ္(ထိန္း) လည္း ၊ ------ ၁ ၂ ထိန္း ၄
မ (တိမ္း) ပါဘူး ။ ------ ၁ တိမ္း ၃ ၄
သိမ္း နဲ ့တိမ္း ကို မ္(မသတ္) အသတ္တူ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာစပ္ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
မည္လ်ွင္မ(တိမ္) ၊------ ၁ ၂ ၃ တိမ္
ကုကၠိဳ(ထိန္) ဟု ၊------- ၁ ၂ ထိန္ ၄
ခ်ဳပ္ ( ၿငိမ္)သာ ။------- ၁ ျငိမ္ ၃ ၄
တိမ္ နဲ ့ျငိမ္ ကို မ္(မသတ္) အသတ္တူ ခ်ိန္ခြင္ လ်ွာ စပ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ထိပ္ခ်င္းခပ္စပ္နည္း
ပထမ ပါဒရဲ့ ကာရန္( ၄) နဲ ့ဒုတိယ ပါဒရဲ့ ကာရန္(၃) တို ့ကို အသတ္ခ်င္းတူေအာင္စပ္နည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာ-
ဤစာကိုး(ခန္း) ၊------- ၁ ၂ ၃ ခန္း
ပုလဲ(ပန္း) ျဖင့္ ၊------- ၁ ၂ ပန္း ၄
စိတ္( ၾကမ္း) ။------- မာန္ေလ်ာ့ ၁ ၾကမ္း ၃ ၄
ခန္း နဲ ့ ပန္း ကို န္(နသတ္) ခ်င္းတူ ကာရန္ယူျပီး ထိပ္ခင္းခတ္ စပ္နည္းနဲ ့စပ္ဖြဲ ့ထားပါတယ္။
__________________________________________________________________
ဒုတိယ လကၤာ စပ္နည္း
စာေလးလံုး ႏွစ္ပါဒ တြဲျပီးစပ္နည္းျဖစ္ပါတယ္။ ( ၄ ၊ ၂ ) သို ့မဟုတ္ ( ၄ ၊ ၁ ) ကာရန္တူ ခ်ိတ္ပါတယ္ ။
၁ ၂ ၃ ( ၄ )
၁ ( ၂ ) ၃ ၄
- သို႔မဟုတ္ -
၁ ၂ ၃ ( ၄ )
( ၁ ) ၂ ၃ ၄
ဒီနည္းကိုလည္း ႏွစ္နည္းခြဲထားပါတယ္။
က။ ဘီလူးရယ္စပ္နည္း
( ၄ ၊ ၂ ) ကာရန္ခ်ိတ္ပါတယ္။
ရ ဟန္း ျပဳ ( ျပဳ ) ၊------- ၁ ၂ ၃ ျပဳ
ေကာင္း (မွဳ ) ရွာ ရွာ ၊------- ၁ မွဳ ၃ ၄
သိ ပၸံ လိွဳ ့( ဝွက္) ၊------- ၁ ၂ ၃ ဝွက္
ခံ ( ခက္) ေရး ရာ ၊------- ၁ ခက္ ၃ ၄
ခ။ ဦးတိုက္စပ္နည္း
( ၄ ၊ ၁ ) ကာရန္ ခ်ိတ္ပါတယ္။
ေႏြ လည္း မ ( ေျပာင္း ) ၊------- ၁ ၂ ၃ ေျပာင္း
( ေဆာင္း ) လည္း မ ပ်ိဳး ၊------- ေဆာင္း ၂ ၃ ၄
ခ်စ္ သည့္ က (ဗ်ာ) ၊------- ၁ ၂ ၃ ဗ်ာ
(စာ) ပန္း ခ်ီ မွဳန္း စာ ၊------- စာ ၂ ၃ ၄
လကၤာစပ္နည္း အထူးမွတ္ရန္
၁။ ( ၄ ၃ ၂ / ၄ ၃ ၁ ) သံုးပါဒတြဲ နဲ ့ ( ၄ ၂ / ၄ ၁ ) နွစ္ပါဒတြဲေတြကို မိမိအဓိပၸာယ္ရွိသေလာက္
ဆက္ျပီးစပ္ဆိုနိုင္ပါတယ္။
၂။ သံုးပါဒတြဲကို ေနာက္ထပ္ပါဒေတြနဲ ့တြဲဆက္မယ္ဆိုရင္ သံုးပါဒတြဲရဲ့ ေနာက္ဆံုးပါဒျဖစ္ေသာ
( ၂ သို ့မဟုတ္ ၁ ) ကာရန္ရွိသည့္ ပါဒမွ (၄)အကၡရာကို ကာရန္အသစ္ (၄)ဟုမွတ္ျပီး ေနာက္
အသစ္ ႏွစ္ပါဒမွမွ (၃) အကၡရာ ကို ကာရန္အသစ္(၃) ၊ (၂)အကၡရာသို ့မဟုတ္ (၁)အကၡရာကို
ကာရန္အသစ္(၂) သို ့မဟုတ္ (၁) ဟုမွတ္ျပီး( ၄ ၊ ၃ ၊ ၂ ) / ( ၄ ၊ ၃ ၊ ၁) ကာရန္တူ ဆက္ျပီးစပ္ပါ။
ဥပမာ -
၁ ၂ ၃ (၄)
၁ ၂ (၃) ၄
၁ (၂) ၃ "၄"
၁ ၂ "၃" ၄
၁ "၂" ၃ (၄)
- သို႔မဟုတ္ -
၁ ၂ ၃ (၄)
၁ ၂ (၃) ၄
(၁) ၂ ၃ "၄"
၁ ၂ "၃" ၄
"၁"၂ ၃ ၄
----------ဆက္ပါ ----------ဆက္ပါ
နမူနာ -
ဆႏၵသို(ဝွက္)
မနမ္း(ရက္)ခဲ့
လန္း(လ်က္)ျမင္"ခ်င္"
ထာဝ"စဥ္"သာ
"ရင္"တြင္ပ်ိဳး (နွစ္)
၁ ၂ ( ၃ ) ၄
၁ (၂ ) ၃ "၄"
၁ ၂ " ၃" ၄
၁ "၂" ၃ (၄)
------------
------------။
၃။ ( ၄ ၊ ၃ ၊ ၂ ) / ( ၄ ၊ ၃ ၊ ၁ ) ကာရန္မ်ားကို တြဲဆက္ စပ္ဆုိရာတြင္ ခ်ီသံ/ ခ်သံ တို ့ကိုတတ္နိုင္သမ်ွ
တစ္လွည့္စီရေအာင္စပ္ပါ ။
ဥပမာ-
တိမ္ျပာဝါ(နီ)
အၤု ့မိွဳင္း(ရီ)၍
ေတာင္(ဆီ)ညိဳ(မဲ)
မိုးက(သဲ)ေသာ္
လုပ္(ျမဲ)ဝမ္း(စာ)
ေျမလယ္(ယာ)၌
ဆြ(ကာ)ထြန္(ရင္း)
ႏြားတစ္(ရွဥ္း)ႏွင့္
သီ(ခ်င္း)ေစ(ေတာ)
သံခ်ိဳ(ေနွာ)၍
မ(ေမာ)ေန ့(စဥ္)
-------------
-------------စသျဖင့္
၄။ ( ၄ ၊ ၃ ၊၂ ) / ( ၄ ၊ ၃ ၊ ၁) သံုးပါဒတြဲနွင့္ ( ၄ ၊၂ ) / ( ၄ ၊ ၁) နွစ္ပါဒတြဲ ေတြကို အလ်ဥ္းသင့္သလို
မိမိေဖာ္သည့္ အဓိပၸာယ္မလြဲရန္ တြဲစပ္၍ အသံုးျပဳပါ။
ဥပမာ -
သက်ရူ(ပံ)
ၾကံ(ၾကံ)သ(မ်ွ)
ေတာင့္(တ)ရာ(ရာ)
တတ္ေကာင္း(ပါ)လ်ွက္
ဝိ(ဇၨာ)သိ(ပၸ)
လူ ့ကိ(စၥ)ကို
ငယ္(က)မ(သင္)
လို(ခ်င္)တပ္(မက္)
---------------
---------------စသျဖင့္
၅။ ( ၄ ၃ ၂ ) / ( ၄ ၃ ၁ ) သံုးပါဒတြဲ နဲ ့( ၄ ၂ ) / ( ၄ ၁) နွစ္ပါဒတြဲေတြကို ပါဒတစ္ေၾကာင္းခ်င္းစီ ေရးလို ့
ရသလို ပါဒ နွစ္ေၾကာင္း တြဲ၍လည္း ရပါတယ္။
ဥပမာ -
တိမ္ဝါျပာနီ ၊ အံု ့မွိဳင္းရီ၍
ေတာင္ဆီညိဳမဲ ၊ မိုးစသဲေသာ္
လုပ္ျမဲဝမ္းစာ ၊ မလယ္ယာနွင့္
ဆြကာထြန္ရင္း ၊ ႏြားတစ္ရွဥ္းနွင့္
သီခ်င္းေစေတာ ၊ သံခ်ိဳေနွာ၍
------------၊----------
-------------၊----------- စသျဖင့္
၆။ အဲဒီလို နွစ္ေၾကာင္းဆက္ေရးတဲ့အခါ ကဗ်ာဝါက် အဆံုးသတ္ေတြဟာ နွစ္ေၾကာင္းလံုးမွာပါတဲ့အဓိပၸာယ္ ျပည့္သြားတဲ့ " စကားဆက္ " ေတြကိုသံုးျပီးဆက္ရပါမယ္။ ထို႔အတူ ထိုစကားဆက္ဟာ ေနာက္ကနွစ္
ေၾကာင္းနဲ ့ဆက္လာမယ့္ စကားဆက္လည္း ျဖစ္ရပါမယ္။
ဥပမာ -
နံပတ္၆ပါ ကဗ်ာမွ ႏွစ္ေၾကာင္းတြဲေတြရဲ့ စကားဆက္ေတြျဖစ္တဲ့ (၍) (ေသာ္) (၌) (နွင့္) (၍) စသည္တို ့ကို
ဆိုလိုတာပါ။
၇။ (၄ ၊ ၃ ၊ ၂ ) / ( ၄ ၊ ၃ ၊ ၁) သံုးပါဒတြဲနဲ ့ ( ၄ ၂ / ၄ ၁ ) နွစ္ပါဒတြဲေတြအတိုင္းသင့္သလို အေၾကာင္း
အရာ တစ္ပိုဒ္အတြက္ ဆက္လက္စပ္ဆိုသြားျပီးေနာက္ အဆံုးခ်တဲ့အခါ စာလံုး(၄)လံုးနဲ ့လည္း အဆံုး
ခ်လို ့ရသလို လံုး(၇)လံုးနဲ ့လည္း အဆံုးခ်လို ့ရပါတယ္။ အဲဒီလို အဆံုးပိုဒ္ အဆံုးခ်နည္း (၂၅)နည္းရွိေပ
မယ့္ (၇)လံုးနဲ ့အဆံုးခ်ေလ့ရွိပါတယ္။ သည္နည္းကိုေတာ့" ခက္ညြန္ ့ခိုင္ ျဖာခ်နည္းလို ့ေခၚပါတယ္။အ
မ်ားဆံုးသံုးၾကပါတယ္။ သံေပါက္စပ္နည္း တတိယနည္း ၊ စတုတၱနည္း၊ပဥၥမနည္းေတြမွ (၇)လံုးနဲ ့အဆံုး
ခ်တဲ့နည္းေတြပါပဲ ။
ေလးလံုးျဖင့္ အဆံုးခ်ေသာနည္း -
ေပ်ာ္စံရိပ္ျငိမ္
စည္းစိမ္မကြာ
မင္းခ်မ္းသာကား
သမုဒၵရာထက္
ခဏတက္သည့္
ေရပြက္ပမာ
တစ္သက္လ်ာတည္း ။
ခိုင္ညြန္ ့ခက္ျဖာခ်နည္း(၇)လံုးျဖင္ ့အဆံုးခ်နည္း
ေက်းဇူးမ်ားေျမာင္၊ႏွစ္ငါးေထာင္လွ်င္
ျမဲေနွာင္ျမင့္စည္၊တည္စိမ့္သည္ဟု
သံုးမည္လူ ့ထိပ္၊ျမြက္ခဲ့ရိပ္က
ပတ္ခ်ိပ္နီးေဝး၊ထြန္းလ်ွံေျပးသည္
မေကြးျမသလြန္တကား။
အဲဒီလို အဆံုးခ်ပိုဒ္ကို (၉)လံုး၊(၁၀) လံုး၊(၁၅)လံုး၊(၁၉)လံုးl(၂၅)လံုး စသျဖင့္ သံုးၾကပါတယ္။ဒါေပမယ့္
အသံုးနည္းပါတယ္။
၈။ ေရွးစာဆိုရွင္ေတြဟာ တစ္ေၾကာင္းခ်င္း နွစ္ေၾကာင္းတြဲခ်င္း ေရးေလ့ရွိသလို တစ္ပိုဒ္လံုးဆက္ေရး
တာေတြရွိပါတယ္။ ခုေခတ္မွာေတာ့ တစ္ေၾကာင္းခ်င္း၊နွစ္ေၾကာင္းတြဲခ်င္းတြဲေရးေလ့ရွိပါတယ္။
ရွင္မဟာသီလဝံသရဲ့ဆုေတာင္းခန္းပ်ိဳ ့မွာ -
" မရွိမရ၊အိမ္ေထာင္က်ဟု၊အာစမလွဲ ့၊သလဲ့သလြင္း၊လူ ့ခပင္းအား၊-------------၊
အုပ္အင္ခပ္သိမ္းခမ္းနားတည္း။ ။-----------------------------------
- ေနဘုန္းမိုရ္
