ေရးျပီးသူမ်ားအတြက္ေရာ ေလ့လာေရးသားဆဲဝါသနာ ရွင္မ်ားအတြက္ေရာ ကိုယ္တြင္းျပည့္ပိုဒ္စံုေတးထပ္
ေရးနည္းေလး မွ်ေဝေပးလိုပါတယ္ ။
အေျခခံ ေတးထပ္တစ္မ်ိဳးစီမွာ အပိုဒ္(၇)ပိုဒ္ နဲ႔ ပါဒေရ (၁၈)ေၾကာင္း ရွိပါတယ္ ။ "ပိုဒ္စံု" ဆိုတဲ့အတိုင္း
ပိုဒ္စံုရတုလို ေတးထပ္(၃)ပုဒ္ ရွိရပါမယ္။ ေတးထပ္တစ္ပုဒ္ကို ပါဒ(၁၈)ေၾကာင္းစီနဲ႔ စုစုေပါင္း ၁၈ + ၁၈
+ ၁၈ = ၅၄ ပါဒ ရိွရပါမယ္ ။ "ကိုယ္တြြင္းျပည့္" ဆိုတဲ့အတိုင္း ေတးထပ္ (၃) ပုဒ္စလံုးကိုပဲ သက္ဆိုင္ရာ
အမ်ိဳးတူပါဒေတြ အလိုက္ ပါဒလကၤာရေတြမွအပ ပဓာနကာရန္မ်ား အပါအဝင္ က်န္ဝဏၰစာလံုး အားလံုးကို
နေဘတူ ထပ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါဒ(၁၈)တိုင္းကိုေတာ့ (ေလး)သဒၵါ ေတြကိုပဲအဆံုးခ် ေပးရပါမယ္ ။
နေဘတူထပ္တဲ့အခါ အခ်ိဳ႕က ပါဒလကၤာရအခ်င္းခ်င္းကိုေတာင္ ပါဒလကၤာရခ်င္း ထပ္တူရေအာင္ နေဘ
ထပ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ နေဘထပ္ခ်င္တဲ့ ပါဒလကၤာရဟာလည္း ပါဒလကၤာရပဲ ျဖစ္ရပါမယ္ ။ နေဘထပ္တဲ့
အခါ သာမညေတးထပ္(၃)ပုဒ္က တစ္ပါဒကို နေဘ(၃)ၾကိမ္စီပဲ ထပ္ရမွာမို႔ စကားလံုးရွာရ နီးစပ္လြယ္ကူ
နိုင္ၾကေပမယ့္ အရိုးခံေတးထပ္မွာ ေနာက္ပါဒဝက္ နဲ႔ ေရွ႕ပါဒဝက္ခ်င္း နေဘျပန္ထပ္ရတာမို႔ ေတးထပ္(၃)
ပုဒ္လံုးအတြက္ ကိုယ္တြင္းျပည့္ေအာင္ ပါဒခ်င္းအလိုက္နေဘတူ ထပ္ေပးရတာ အလြန္ေခါင္းစားလွပါ
တယ္ ။
အခက္ဆံုးကေတာ့ သံုးခ်က္ညီေတးထပ္ကို ကိုယ္တြင္းျပည့္ပိုဒ္စံု(၃) ပုဒ္ရေအာင္ စပ္ရတာက ပိုခက္လြန္း
ပါတယ္။ သံုးခ်က္ညီေတးထပ္တစ္ပုဒ္ကိုေတာင္ ေရွ႕ကပါဒဝက္နဲ႔ ေနာက္ကပါဒဝက္ နေဘျပန္ထပ္ေပးရ
တာ မလြယ္သလို ေနာက္ပါဒဝက္ကို ေရွ႕ပါဒဝက္ဆီ ျပန္နေဘထပ္ေပး ရတဲ့ အျပင္ ေတးထပ္ (၃)ပုဒ္လံုး
အတြက္သက္ဆိုင္ရာ ပါဒေတြပါ နေဘ ညီေအာင္ထပ္ေပးရတာ လက္အဝင္ဆံုးပါ ။
ေတးထပ္ အသီးသီးအလိုက္ ကိုယ္တြင္းျပည့္ ပိုဒ္စံုရေအာင္ သက္ဆိုင္ရာ ပါဒအခ်င္းခ်င္း နေဘရေအာင္
ထပ္ရတဲ့ အခါ မိမိစာေပၚမူတည္ျပီး စာအဓိပၸာယ္လည္းျပည့္ဝေအာင္ စာအခ်င္းခ်င္း / အေၾကာင္းရာအခ်င္း
ခ်င္းလည္း ဆက္စပ္မိေအာင္လည္း အထူးဂရုျပဳရပါမယ္ ။ အခ်ိဳ႕က နေဘထပ္တယ္ဆိုျပီးေရာ နေဘ မရရ
ေအာင္ မိမိစာက ဘာအဓိပၸာယ္မရွိ ။ ခက္ဆစ္မသိနိုင္ ။ ဂိုးဂြင့္ဂြက္ေဂြ = တိုးျမင့္က်က္သေရ = ရိုးရင့္ရြက္
ေရ = စိုးျမင့္ ၾကြက္ေသ ေတြျဖစ္ကုန္ေရာမို႔ နေဘကို အေလးထားထပ္ေပး ရပါမယ္ ။ ကဗ်ာစြယ္စံုက်မ္းၾကီး
မွာေတာ့ နမူနာအျဖစ္ အရိုးခံ ကိုယ္တြင္းျပည့္ ပိုဒ္စံုေတးထပ္တစ္ပုဒ္ကို ဥဒဟရုဏ္ျပေပးထားပါတယ္ ။
ခန္းေတာ္ဝင္ မေနာ္ဟရီ အိပ္မက္ဖြဲ႔
(၁)
ေရႊနံ႔သာ ထံုကာသ
စံုစြာပ စီျခယ္
ဖံုဇာျမ ကတီလယ္မွာ
မဒီမယ္ စက္ျမန္း ။
ျမင္မက္တဲ့ သုပိႏၷံ
မႈႀကိမ္ဖန္ ေတြ႔ေပါ့တစ္ခန္း ။
ခ်စ္သူႏွင့္ ေတြ႔ကာယွဥ္
ေမြ႔ရာတြင္ ဖက္ရမ္း ။
ေငြ႔ဇာသင္ တက္လွမ္းလို႔
တစ္သက္တန္း ၾကံကာ ။
အံုးေတာ္ကို ေယာင္ကာဖက္
ေတာက္ညာရွက္ ရွက္ရေလတာ ။
ေမခ်စ္တဲ့ ကိုေဒဝါရယ္
ပ်ိဳေမမွာ လာမကလိပါႏွင့္
တခ်ိခ်ိ ပန္းလွပါသရွင္
ခန္းဝ ဇာသင္ ။
ေရွာင္ရွားဖို႔ ပဏာဆင္မယ္
ကညာခင္ ထိတ္လြန္းလို႔ေလး ။
(၂)
ေမကညာ ၾကံဳပါရ
တုန္ကာဖ် က်ီစယ္
အံုနာလွ မဒီမယ္မွာ
မၾကည္ဖြယ္ ယွက္သန္း ။
ၾကင္ဖက္ႏွင့္ ညဳခ်ိန္မွန္သည္
သုပိႏၷံ ေပးေရာ့အဆန္း ။
လွစ္လွဴသင့္ ေမ့ညာခင္
ေငြ႔ဇာသဥ္ လက္လွမ္း ။
ေတြ႔ကာယွဥ္ မပ်က္တန္းဟာမို႔
ဘဝဂ္မွန္း ပန္ထြာ ။
ဘုန္းေမာ္ပ်ိဳ ေရွာင္ကာထြက္လွ်င္ျဖင့္
ေမာင္ညာခက္ ခက္ၾကေလမွာ ။
ေသြမပစ္နဲ႔ ဆိုေပရွာတယ္
ငိုေနမွာ တကယ္အဟိပါရွင့္ ။
ကလိ ကလိ စန္းလသာတြင္
ျမန္းၾကြလာရွင္ ။
ေထာင္လႊာဖို႔ ကညာတင္မယ္
ႏွစ္ျဖာပင္ စိတ္ယြန္းစို႔ေလး ။
(၃)
ေဖအသာ ငံုကာစ
လံုညာက ရည္မယ္
မွဳန္ဇာသ မတည္ျခယ္ကာ
ပလီဖြယ္ ပ်က္ခန္း ။
ရႊင္လ်က္ႏွင့္ ရွဳၾကိမ္ဖန္တယ္
လူ႔ဇိမ္စံ ေပးေပါ့ ႏွစ္ပန္း ။
လွစ္ၾကဴရွင့္ ေလ့လာလွ်င္
ေသြ႔ပါရင္ ပက္ဖ်န္း ။
ေရြ႔ၾကာလွ်င္ အသက္ႏြမ္းမွာမို႔
မထြက္တန္း စံမွာ ။
ႏိုးေသာ္ဆို ေျပာင္ကာစြက္
ေယာင္ကာဖက္ ဖက္မိေလတာ ။
ေပြရစ္ဖြဲ႔ ထိုေထြျဖာတယ္
ဆိုေလတာ ေမမခ်ိတာမို႔
တအိအိ ႏြမ္းသဖ် ဟာ ဟင္
ပန္းလွပါသရွင္ ။
ေမာင္ကစားလို႔ ႏွစ္ျဖာရႊင္တယ္
စကားဝါပင္ ရိပ္ကြန္းမို႔ေလး ။ ။
ဒီနမူနာေလးကိုမွီျငမ္းျပီး ကြ်န္ေတာ္ ကိုယ္တြင္းျပည့္ေတးထပ္ (၃) ပုဒ္ေရးၾကည့္ထားတာေလးပါ ဥဒဟရုဏ္
ျပေပးလိုက္ ပါတယ္။
ေႏြဦးရင္လြမ္း ေမာင့္ကိုတမ္း
(၁)
(မိန္ရာသီ ေႏြဦးစ)
ေလရူးက ေပြလာ
ေၾကြလူးက် ေျမလႊာ၀ယ္
ေရႊ၀ါ၀ါ ရြက္ျမန္း ။
(ျမိဳင္တစ္ေၾကာ ဥၾသပ်ိဳရယ္)
နွဳတ္ေျပာငို ခ်ိဳျမရင္လြမ္း ။
(တစ္ေကာင္ကြဲ ပင္ထက္ေပၚ၀ယ္)
ၾကင္ဖက္ေခၚ ျမည္တမ္း ။
ယွဥ္လ်ွက္ေပ်ာ္ ဒီလမ္းက
စီတန္းၾက ေရႊဖီ ။
ပြင့္၀တ္ဆံ ၾကဴကာေမႊးသမို႔
ယူလာေပး ေမကဆိုျပီ ။
(ေမာင္ခ်စ္တဲ့ ေမဒါလီရယ္)
ေ၀ျဖာစီ ေျခြကာကံုးလို႔
ေကညွာထံုး ျမအခက္ဆင္
လွသထက္ယဥ္ ။
(ေႏြအလွ ေမာင္ကမျမင္တယ္)
ေခါင္နွမခင္ ယဥ္လြန္းသတဲ့ေလး ။
(၂)
(ဣႏၵာနီ ေရႊျခဴးလွ)
ေႏြကူးစ ေနျဖာ
ေ၀ဖူးျမ ေလညာငယ္
ေၾကြအညွာ ခက္ႏြမ္း ။
(ဂနိုင္ေတာ ဘုတ္ေရာခ်ိဳဖြယ္)
ဥၾသၾကိဳ ဖိုလ်ခင္တန္း ။
(ေရွာင္မခြဲ ခင္သက္ေမ်ွာ္တယ္)
ျမင္ရက္ေနာ္ သည္လမ္း ။
ပင္ယွက္ေမာ္ ဒီစခန္းမွ
သီစမ္းျမ ေရၾကည္ ။
တင့္လြတ္ဟန္ မူရာေသြးနဲ႔
ျဖဴျပာေရး ေမလွပိုသည္ ။
(ေနွာင္ရစ္မဲ့ ေႏြရာသီ၀ယ္)
ေဆြသာကီ ေသြခြာပုန္းမို႔
ေဖြရွာမဆံုး နွမမ်က္ရွင္
ဘ၀ဖက္ၾကင္ ။
(ေႏြတစ္ည. ေမာင္ကၾကဥ္ တယ္)
ေနာင္တမထင္ ရင္မႊန္းလွည့္ေလး ။
(၃)
(ခ်ိန္ခါမီ ေလျမဴးခ)
ေႏြမူးည မေျဖသာ
ေသြဖူးရ ေမကလ်ာမယ္
ေ၀ဒနာ စက္ခန္း ။
(ငိုင္အေမာ လွဳပ္ေဇာဖိုတယ္)
ဥၾသလို ငိုျပခ်င္စမ္း ။
(ေနာင္မလြဲ စဥ္ဆက္ေပ်ာ္မယ္)
သခင္လက္ေတာ္ ရည္မွန္း ။
တမင္ဖ်က္ေသာ္ မဟီနန္းက
မဒီလြမ္းရ ေခြသီ ။
ျမင့္ထြဋ္စံ ပူဗ်ာေတးနဲ႔
ကူကာေဖး ေႏြညခိုမီွ ။
(ေမာင္ပစ္ခဲ့ ေႏြခါမီရယ္)
ေျဖပါမည္ ေစသဒၶါဖံုးစို႔
ေျပကာျပံဳး ဘ၀ဆက္စဥ္
နွမတြက္ပင္ ။
(ေႏြအစ. ေမာင္ကမခင္တယ္)
ေလွာင္ျပအသြင္ ျမင္ယြန္းခဲ့ေလး ။ ။
(အရိုးခံ ကိုယ္တြင္းျပည့္ ပိုဒ္စံု ေတးထပ္) - ေနဘုန္းမိုရ္
သဇင္ေၾကြ ေႏြအလြမ္း
(၁)
(ေရႊဘ၀င္ ေမခင္ညဥ္းပါလို႔)
ေႏြအင္ၾကင္း မိန္ရာသီ
ေငြဇင္သင္း စိန္ျဖာစီကို
ခ်ိန္ခါမီ ယူေပး ။
(ေသြမခူး ေႏြက်ဴးေက်ာ္မွာ)
ေ၀ဖူးေနာ္ ထုတ္ေျပာခဲ့ေသး ။
(သဇင္ခက္ ခင္ဆက္လိုတယ္)
ရႊင္လ်ွက္ခ်ိဳ ပန္မေႏွး ။
ဆင္ခက္သဗ်ိဳ မက်န္ေသးသမို႔
စံေရြးတဲ့ မူဟန္ ။
မလႊဲသာ ဆြဲကာသံုးပါေရာ့
ရဲ၀ါမွဳန္း အင္ၾကင္းပန္းမန္ ။
(ေရႊတစ္၀က္ ေငြဖက္စံံတယ္)
ေ၀ထက္ယံ လွစ္ခါၾကြားရာသို႔
ခ်စ္ပါလား နန္းျမင့္ေ၀
နမ္းခြင့္မို႔ေစ ။
(ပန္းအဆင့္ ဆန္းတင့္ေပတယ္)
ကမ္းလင့္ေျခြ လွမ္းလာကြဲ႔ေလး ။
(၂)
(ေမမၾကင္ ေ၀အင္ၾကင္းငယ္တို႔)
ေရႊစင္မင္း သိန္ဒါလီ
ေႏြရင္တြင္း လိမ္မာသည္ကို
က်ိန္ပါစီ သူမေရြး ။
(ေရႊအလူး ေႏြဦးေပ်ာ္ရာ)
ေျခြခူးေဖာ္ ဥၾသနဲ႔ေဆြး ။
(သဇင္မက္ ယဥ္သက္ပ်ိဳရယ္)
မဆင္ရက္လို ျပန္ေျပး ။
ရင္ထက္ခို ပ်ံေမႊးလို႔
ပန္ေ၀းခဲ့ ပူပန္ ။
ငရဲပမာ အသည္းနာမုန္းပါနဲ႔
တြဲကာကံုး အင္ၾကင္းနန္းရံ ။
(ေႏြအထက္ ေၾကြသက္မျပန္မီ)
ေမလက္ခံ ေမတၱာပြားပါလို႔
သစၥာထား ပန္းပြင့္ေ၀
လွမ္းသင့္လို႔ေျခြ ။
(နန္းအျမင့္ လ်ွမ္း၀င့္ေနတယ္)
ျမန္းခ်င့္ေစ နမ္းျဖာလွည့္ေလး ။
(၃)
(ေႏြသဘင္ ေငြဇင္ကင္းဟာမို႔)
ေရႊအင္ၾကင္း ဣႏၵာနီ
ေ၀ဟင္တြင္း ထိန္၀ါရီရယ္
မိန္ခါညီ ၾကဴေမႊး ။
(ေလအရူး ေပြျမဴးေဆာ္လာ)
ေႏြကူးေပ်ာ္ ဥၾသဖြဲ႔ ေတး ။
(မျမင္ရက္ သင္ငွက္ပ်ိဳရယ္)
ၾကင္ဖက္ၾကိဳ သံေၾကြး ။
သဇင္ခက္ကို ပန္မေပးမို႔
ကံေရးက. တူစံ ။
ခြဲခြာရာ သဲညာပုန္းျပန္ေတာ့
လဲကာနံုး ရင္တြင္းကြ်မ္းသႏၲာလန္ ။
(ေလအသက္ ေႏြရြက္ပ်ံႏွယ္)
ေမသက္ႏွံ ျပစ္ရွာသြားတာမို႔
သစၥာသမား ႏြမ္းလြင့္ေၾကြ
လြမ္းနွင့္ဖို႔ေစ ။
(လြမ္းသင့္လို႔. လြမ္းခြင့္ေႏြ၀ယ္)
လြမ္းရင့္ေျခြ လြမ္းပါရဲ႕ေလး ။ ။
( သံုးခ်က္ညီ ကိုယ္တြင္းျပည့္ ပိုဒ္စံုေတးထပ္ ) - ေနဘုန္းမိုရ္
ႏွင္းဆီပန္းဘြဲ႔ သံုးခ်က္ညီ ကုိယ္တြင္းျပည့္ ပိုဒ္စံုရတု
(၁)
(ႏွင္းဆီ သင္းၾကည္ျမပါလို႔)
ႏွင္းရည္ခ လက္ျဖာ
ဆင္းနီလြ ခက္အဝါဝယ္
ယွက္ကာလာ ေရာင္သန္း ။
(ပြင့္ဖတ္လွ ဆင့္ထပ္ထူငယ္)
သင့္အပ္ခ်ဴ ၾကိဳလို႔ျခံနန္း။
(ေမႊးရနံ႔ ေဘးျပန္႔ၾကိဳင္တယ္)
ေအးျမလိွဳင္ ရႊင္လန္း ။
ေဘးကထိုင္ ျမင္စမ္းေတာ့
ဘဝင္ႏြမ္း အေမာေျဖ ။
ဝါဝတ္ဆံ ဗဟိုစုမွာလ
အညိဳႏု သင္းပ်ံ႕တေဝေဝ ။
(ျခဴးလွလွ စူးၾကြေနတယ္)
ဦးခ,ေပ အလံေထာင္မလဲဟာမို႔
မာန္ေရွာင္မလြဲ အထြဋ္မွာ
ႏုအလွမူရာ ။
(ပသာဒ စာဂသဒၶါရယ္)
လႊာျမညွာ ႏုမူလွ်မ္းပါရဲ႕ေလး ။
(၂)
(ႏွင္းဆီ ဝင္းမီစဟာမို႔)
ခင္းညီမွ် ရြက္ညွာ
အခ်င္းစီသ ျမြက္သဒၵါရယ္
မက္စရာ ေခါင္ပန္း ။
(ပြင့္ပပ္က ျမင့္ရပ္္ကူတယ္)
ဝင့္ခ်ပ္ကလူ ခိုလို႔စံျမန္း ။
(ေသြးရြရြ ေဖးမခိုင္ဝယ္)
ေထြးလွျပိဳင္ ယွဥ္စမ္း ။
ေဆးခ,ျမဳိဳင္ အဆင္ကမ္းသမို႔
အျပင္ပန္း ေခ်ာတေမ ။
လႊာညႊတ္ပ်ံ နဂိုႏုမွာလ
အပိုဆု ဝင္းဖန္႔ေရႊေရႊ ။
(ဆူးျမျမ ထူးလွေပတယ္)
ခူးၾကေလ ရန္ေစာင္ျမဲဟာမို႔
ေႏွာင္အတြဲ မလြတ္ၾကမၼာ
သူ႔ဘဝသူကာ ။
(သဘာဝ ပမာျပစရာႏွယ္)
ဉာဏျဖာ တုယူစမ္းပါကြဲ႕ေလး ။
(၂)
(ႏွင္းဆီ ရွင္းပီသေစဖို႔ )
မယြင္းဂီတ ဆက္ခါ
ညင္းသီတ ထက္ရာဇာကို
သက္လ်ာ ေဆာင္နန္း ။
(ျမင့္ျမတ္စြ ခင့္ဇာတ္နမူရယ္)
ခ်င့္အပ္ၾကဴ ဆိုလို႔သံဆန္း ။
(ေတးသသ ေရးခ်ႏိုင္ဖြယ္)
ေငးရမိွဳင္ အယဥ္ပန္း ။
ေတြးဆမနိုင္ အစဥ္လန္းသမို႔
သခင္နမ္း မေနာေခြ် ။
တ်ာဆြတ္ပ်ံ အဆိုရွဳမွာလ
အပ်ိဳညဳ ညင္းညံ့ေလေျပ ။
(ဖူးမဝ ရူးရေပမယ္)
ႏွဴးျပေစ ၾကံေဆာင္ကဲပါလို႔
စံေခါင္အသည္း ညႊတ္ကဗ်ာ
ယုယသူဇာ ။
(သဒၵါလွ ကထာက ျဖာတယ္)
ကလ်ာႏွမမွာ ဆုကူကမ္းပါရဲ႕ေလး ။ ။
- ေနဘုန္းမိုရ္
