လိုက္ပါတယ္ သူငယ္ခ်င္းတို႔ေရ။ နမူနာေတးထပ္မ်ားနဲ႔ပါဒတစ္ေၾကာင္းခ်င္းစီ အေသးစိတ္ရွင္းျပထားပါ
တယ္။ စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႔ နမူနာေတးထပ္ေတြခ်ထားျပီးမွ တစ္ပါဒခ်င္းနွိဳင္းယွဥ္ေလ့လာၾကပါ။ ဖြဲ႔နည္းဥပေဒသ
အတိုင္းဖြဲ႔ၾကည့္ပါ။
ေတးထပ္
ေတးထပ္ ဆိုတာ အအုပ္ အခံ အထပ္မ်ားစြာနဲ႔ ဖြဲ႔ဆိုရတဲ့ေတးကဗ်ာျဖစ္ပါတယ္။ ေတးသီခ်င္းျဖစ္တာမို႔
သတ္မွတ္ထားတဲ့ဖြဲ႔နည္းဥပေဒသအတိုင္း ဖြဲ႔ပါမွ နရီ စည္းဝါးနဲ႔ကိုက္ပါမယ္။ ခ်ီသံ/ခ်သံေတြမမွားရပါဘူး။
ေတးထပ္(၃)မ်ိဳးရွိပါတယ္ ။
(၁) ရိုးရိုးေတးထပ္
(၂) ရွစ္ဆယ္ေပၚေတးထပ္
(၃) ေတးထပ္ဆန္း တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။
ေတးထပ္ ၃ မ်ိဳးအနက္ ေတးထပ္ရိုးရိုးကိုပဲ အေရးမ်ား အဆိုမ်ားပါတယ္ ။
ေတးထပ္ရိုးရိုး
ေတးထပ္ရိုးရိုးမွာ ပါဒေပါင္း (၁၈) ပါဒ ရွိပါတယ္။အပိုဒ္အားျဖင့္ (၇) ပိုဒ္ ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။
ပထမပိုဒ္ = (၄)ပါဒ
ဒုတိယပိုဒ္ = (၂)ပါဒ
တတိယပိုဒ္ = (၂)ပါဒ
စတုထၱပိုဒ္ = (၂)ပါဒ
ပဥၥမပိုဒ္ = (၂)ပါဒ
ဆ႒မပိုဒ္ = (၄)ပါဒ
သတၱမပိုဒ္ = (၂)ပါဒ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
အၾကမ္းဖ်ဥ္း (၆)ပါဒစီ အပိုင္းၾကီး(၃) ပိုင္းခြဲလို႔ရတယ္။ အပိုင္းၾကီးေတြရဲ႕အခ်ပိုဒ္ပါဒ(၆ / ၁၂ / ၁၈)တို႔မွာ
အျမဲစာလံုး(၇)ပဲခ်ရမယ္။ နို႔မ႔ို နရီတုန္းမကိုက္ဘူး။
ေတးထပ္စပ္နည္းဥပေဒသ
၁။ အပိုင္း(၇)ပိုဒ္ရွိျပီး ပါဒေပါင္း(၁၈)ပါဒရွိရပါမယ္ ။
၂။ ပထမပိုဒ္(၄)ပါဒခံ ဒုတိယပိုဒ္(၂)ပါဒအုပ္။
၃။ တတိယပိုဒ္(၂)ပါဒတက္၍စတုထၱပိုဒ္(၂) ပါဒခံ ျပီးရင္ ပဥၥမပိုဒ္(၂)ပါဒနဲ႔အုပ္ရမယ္။
၄။ တဖန္ ဆ႒မပိုဒ္(၄)ပါဒခံျပီး ေနာက္ဆံုးသတၱမပိုဒ္(၂)ပါဒနဲ႔အုပ္ရမယ္။
၅။ အတြင္းကာရန္ အခ်င္းခ်င္း အဆံုးခ်ကာရန္ အခ်င္းခ်င္း တူညီေစရမယ္။
၆။ ေတးထပ္ကို ဆံုးတဲ့အခါ "ေလး"ထည့္ျပီးဆံုးရမယ္။
၇။ ပါဒ(၁)မွာစာ ၆ လံုး/ပါဒ(၁၆)မွာစာ ၄ လံုး/ပါဒ (၆/၁၂/၁၈) တို႔မွာစာ ၇ လံုး/ပါဒ(၄/၈/၁၀)
တုိ႔မွာစာ ၅ လံုး စီပဲရွိရမယ္။
၈။ ပါဒ(၄/ ၆ /၈)တို႔အဆံုးခ်ကာရန္ဟာ ခ်သံျဖစ္ရျပီး ပါဒ(၉ /၁၀)မွာအတြင္းကာရန္ျပန္ယူရမယ္။
၉။ ထို႔အတူ ပါဒ(၁၀ /၁၂)တို႔ရဲ႕အဆံုးခ်ကာရန္ဟာခ်ီသံ ျဖစ္ရျပီး ပါဒ(၁၃ /၁၄)မွာ အတြင္းကာရန္ျပန္
ယူရမယ္။
၁၀။ ပါဒ(၁၅)ရဲ႕ေနာက္ဆံုးကာရန္ကို ခ်ီသံနဲ႔ယူျပီး ပါဒ(၁၆)ရဲ႕အဆံုးခ်ကာရန္အျဖစ္ျပန္ယူရမယ္။
၁၁။ အဲဒိ ပါဒ(၁၅/ ၁၆)တို႔ရဲ႕ အဆံုးခ်ကာရန္ခ်ီသံကို ပါဒ(၁၇ /၁၈)တို႔မွာ အတြင္းကာရန္ ျပန္ယူရမယ္။
၁၂။ ပါဒ(၁၈)ရဲ႕အဆံုးခ်ကာရန္ကို "ေလး"နဲ႔ဆံုးရမယ္။
ဒါကေတာ့ ေတးထပ္အေျခခံဖြဲ႔နည္းဥပေဒသေတြပါ လက္ေတြ႔အေသးစိတ္ ေတးထပ္ဖြဲ႔နည္းကိုေတာ့
ေရွးစာဆိုၾကီးမ်ားရဲ႕ေတးထပ္နမူနာေတြနဲ႔ အတူတူစပ္ၾကည့္ ရေအာင္။နမူနာ အျဖစ္ စေလဦးပုညရဲ႕
ပန္းဖြဲ႔ေတးထပ္ကေလး နဲ႔စၾကပါစို႔ ။ ရိုးရိုးေတးထပ္အေသးစိတ္ဖြဲ႔နည္းေတးထပ္မွာ အခ်ိဳးကဗ်ာေတြအ
တိုင္း ပါဒတစ္ေၾကာင္းမွာ ပါဒဝက္စီ ၂ ပိုင္းပါရမယ္။ ပါဒ(၁၆)စာ ၄ လံုးကလြဲလို႔ ပါဒဝက္စီၾကားကို
စာခ်ဲထားရပါမယ္။
ပထမပိုဒ္ (ပါဒ ၁ /၂ /၃ /၄)
ပါဒ(၁)
စာ ၆ လံုးသာရွိရမယ္။ မပိုရ။ ပါဒလကၤာရ ထည့္လည္းရ။ မထည့္လည္းရ။ ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ ၃ လံုး
ကို ခ်ီသံျဖင့္ဆံုးပါ။ ေနာက္ပါဒဝက္ စာ ၃ လံုးတြင္ ခ်သံျဖင့္ ကာရန္စယူပါ။ (ေနာက္ဆံုးစာလံုးဟာပါဒ
လကၤာရအျဖစ္ယူထားပါက သူ႔ေရွ႕က စာလံုးကို ကာရန္ယူပါ ။)
နမူနာ
၁။ မုေလးရံု ေတာအ(စ)
--------
{ ျမစမ္းေရ စမ္းေတြ႔(ေတြ႔)
--------
ေဟမႏၲာ ေလ(ေသြး)ေတာ့
--------
အဏၰဝါ ကုန္(ေျမာက္)လို႔ } ဥပမာမ်ား
ပါဒ(၂)
စာ ၅ လံုးသာရွိရမယ္။ေရွ႕ ၃ လံုး ေနာက္ ၂ လံုး ။ ပါဒလကၤာရမထည့္ရ။ ေရွ႕ပါဒဝက္ ၃ လံုးတြင္ ပါဒ(၁)
ေနာက္ပါဒဝက္မွ ခ်သံအတိုင္း အတြင္းကာရန္ညီျပန္ယူပါ ။ နေဘထပ္ရင္ရ မထပ္လည္းရ ။ ေနာက္ပါဒ
ဝက္ စာ ၂ လံုးတြင္ ေနာက္ဆံုးစာလံုးကို ခ်ီသံ ျဖင့္ဖြဲ႔ပါ ။
နမူနာ အဆက္
၂။ ေဒါ(န)လမ္း ေျမ(ညီ)
---------
ပါဒ(၃)
စာ ၆/၇လံုးထားနိုင္။ ပါဒလကၤာရထည့္ဖြဲ႔ရ။ ေရွ႕ပါဒဝက္စာ ၃ လံုးကို ပါဒ(၂)ေရွ႕ပါဒဝက္အတိုင္း
နေဘထပ္ရင္ရ မထပ္လည္းရ။ ေနာက္ပါဒဝက္ စာ ၃/၄ လံုးကို ပါဒ(၂)ရဲ႕ ေနာက္ပါဒအဆံုးစာလံုးက
ခ်ီသံအတိုင္း အတြင္းကာရန္ယူ။ နေဘထပ္ရင္ရ။ မထပ္လည္းရ။ [ ပါဒ(၃)ကို ပါဒ(၂)အတိုင္း တစ္ပါဒ
လံုးနေဘ ယူလို႔ရ။]
နမူနာ အဆက္
၃။ ေလ်ာက်စမ္း ေရသြင္း(ခ်ီ)တယ္
-----------
ပါဒ(၄)
စာ ၅ လံုးသာရွိရမယ္။ ေရွ႕ ၃ ေနာက္ ၂ ။ ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ၃လံုးကို ပါဒ(၃)ေနာက္ပါဒဝက္မွခ်ီသံအတိုင္း
အတြင္းကာရန္တူျပန္ယူပါ။ နေဘထပ္ယူရင္ရ။ မယူလည္းရ။ ေနာက္ပါဒဝက္ စာ၂လံုးတြင္ ေနာက္ဆံုး
စာလံုးကို ခ်သံျဖင့္ ပိတ္ပါ ။ ပုဒ္မ( ။ )ခ်ပါ ။
နမူနာအဆက္
၄။ ေရႊႏွင္း(ဆီ) ကန္[ေခ်ာင္း] ။
ဒုတိယပိုဒ္(ပါဒ ၅ / ၆)
ပါဒ(၅)
စာ(၆ / ၇)လံုး ။ ပါဒလကၤာရထည့္ဖြဲ႔ပါ။ ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ ၃လံုးၾကိဳက္သလိုဖြဲ႔။ ေနာက္ပါဒဝက္ စာ ၃ /၄ လံုး
တြင္ပါဒလကၤာရေရွ႕ စာလံုးကို ခ်ီသံကာရန္ျဖင့္ဖြဲ႔ပါ။
နမူနာ အဆက္
၅။ လြမ္းမတတ္ စကားဝါ(ငူ)မွာ
----------
ပါဒ(၆)
စာ ၇ လံုးရွိရမယ္။ေရွ႕၃ ေနာက္ ၄။ ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ ၃ လံုးကို ပါဒ ၅ ေနာက္ပါဝက္မွခ်ီသံကာရန္
အတုိင္း အတြင္းကာရန္တူျပန္ယူပါ။ နေဘထပ္ယူရင္ရ ။ မယူလည္းရ။ ေနာက္ပါဒဝက္ စာ၄လံုးတြင္
ေနာက္ဆံုး စာလံုးကို ပါဒ(၄)မွအဆံုးခ်ကာရန္ ခ်သံ အတိုင္း ကာရန္တူ ခ်ပါ ။ ပုဒ္မ ( ။ ) ခ်ပါ ။
နမူနာအဆက္
၆။ နံ႔သာျဖဴ ေလးေမာင့္စံ[ေက်ာင္း] ။
တတိိယပိုဒ္(ပါဒ ၇ / ၈)
ပါဒ(၇)
စာ ၆ /၇ လံုး ။ေရွ႕၃ ေနာက္ ၃ /၄ ။ ပါဒလကၤာရ ထည့္ရမယ္။ ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ ၃ လံုးကို ၾကိဳက္ရာစ ။
ေနာက္ပါဒဝက္ စာ၃/ ၄ မွပါဒလကၤာရ ေရွ႕စာလံုးကို ခ်ီသံျဖင့္စပါ ။
နမူနာအဆက္
၇။ စပယ္ခ်ပ္ သရဖီ(ေခ်ာင္)မွာ
---------
ပါဒ(၈)
စာ၅လံုးသာရွိရမယ္။ေရွ႕၃ ေနာက္၂။ ေရွ႕ပါဒဝက္စာ ၃ လံုးကို ပါဒ(၇)ေနာက္ပါဒဝက္မွ ခ်ီသံအတိုင္း
အတြင္းကာရန္တူယူပါ။ နေဘထပ္လည္းရ ။ မထပ္လည္းရ။ ေနာက္ပါဒဝက္ စာ ၂ လံုးတြင္ ေနာက္
ဆံုးစာလံုးကို ပါဒ(၄ / ၆)တို႔မွ အဆံုးခ်ကာရန္ ခ်သံ အတိုင္း ကာရန္တူယူ၍ူအဆံုးခ်ပါ ။ ပုဒ္မ ( ။ )ခ်ပါ ။
နမူနာ အဆက္
၈။ ခြာညိဳ(ေတာင္) ခို[ေအာင္း] ။
စတုထၱပိုဒ္(ပါဒ ၉ /၁၀)
ပါဒ(၉)
စာ ၆/ ၇ လံုး ။ေရွ႕၃ ေနာက္ ၃ /၄။ ပါဒလကၤာရပါထည့္ဖြဲ႔ပါ ။ ေရွ႕ပါဒဝက္ကို ၾကိဳက္ရာစ ။ ေနာက္ပါဒ
ဝက္စာ၃ / လံုးတြင္ ပါဒလကၤာရေရွ႕မွစာလံုးကို ပါဒ(၄/ ၆ /၈) မွအဆံုးခ်ကာရန္ခ်သံမ်ားအတိုင္း အတြင္း
ကာရန္တူ ခြာေထာက္ယူပါ ။
နမူနာအဆက္
၉။ ေမႊးနံ႔သာ စု[ေပါင္း]လို႔
-------
ပါဒ(၁၀)
စာ ၅ လံုးသာရွိရမယ္။ေရွ႕၃ ေနာက္၂ ။ ေရွ႕ပါဒဝက္စာ၃လံုးကို ပါဒ(၉)ေနာက္ပါဒဝက္မွ ခ်သံအတိုင္း
အတြင္းကာရန္တူယူပါ။ နေဘယူလည္ရ။ မယူလည္းရ။ေနာက္ပါဒဝက္ စာ၂လံုးတြင္ ေနာက္ဆံုးစာလံုး
ကို ခ်ီသံျဖင့္ပိတ္ပါ။ ပုဒ္မ( ။ )ခ်ပါ။
နမူနာ အဆက္
၁၀ ။ နုေညာင္[ေစာင္း] ထက္{မွာ}
ပဥၥမပိုဒ္(ပါဒ ၁၁/ ၁၂)
ပါဒ(၁၁)
စာ၆ /၇ လံုး ။ေရွ႕၃ ေနာက္၃/ ၄ ။ ပါဒလကၤာရ ထည့္ဖြဲ႔ပါ။ ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ၃လံုးၾကိဳက္ရာစ ။ ေနာက္ပါဒ
ဝက္ စာ၃ /၄လံုးတြင္ ပါဒလကၤာရ ေရွ႕စာလံုးကို ခ်သံျဖင့္ကာရန္ယူပါ။
နမူနာအဆက္
၁၁ ။ ပဒုမၼာ ၾကာသ(ကၤန္း)ငယ္နွင့္
ပါဒ(၁၂)
စာ ၇ လံုးသာရွိရမယ္။ေရွ႕၃ ေနာက္၄ ရွိရမယ္။ ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ၃လံုးကို ပါဒ၁၁ ေနာက္ပါ ဒဝက္မွ ခ်သံ
အတိုင္းအတြင္းကာရန္ယူပါ ။ နေဘထပ္ယူလည္းရ။မယူလည္းရ။ ေနာက္ပါဒဝက္စာ၄လံုးတြင္ ေနာက္
ဆံုးစာလံုးကိုပါဒ(၁၀)မွ အဆံုးခ်ကာရန္ ခ်ီသံအတိုင္း ကာရန္တူ ပိတ္ပါ။ ပုဒ္မ( ။ )ခ်ပါ ။
နမူနာ အဆက္
၁၂။ ခါဆင္(ျမန္း) ေတာေမြ႔ေပ်ာ္{ရာ} ။
ဆ႒မပိုဒ္(ပါဒ ၁၃/ ၁၄/ ၁၅/ ၁၆)
ပါဒ(၁၃)
စာ၆ /၇လံုး။ေရွ႕၃ ေနာက္၃ /၄။ ပါဒလကၤာရပါထည့္ဖြဲ႔ပါ။ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ၃ လံုးကိုၾကိဳက္ရာဖြဲ႔။ ေနာက္ပါဒ
ဝက္ စာ၃/ ၄ လံုးတြင္ ပါဒလကၤာရေရွ႕မွ စာလံုးကို ပါ(၁၀/၁၂)တို႔မွအဆံုးခ်ကာရန္ ခ်ီသံျဖင့္ ကာရန္တူ
ခြာေထာက္ ျပန္ယူပါ။
နမူနာ အဆက္
၁၃။ ပန္းေသာ္က တံတိုင္း(ကာ)တယ္
ပါဒ(၁၄)
စာ၆လံုးသာ။ေရွ႕၃ ေနာက္၃။ ပါဒလကၤာရထည့္ဖြဲ႔ပါ။ ေရွ႕ပါဒဝက္စာ၃လံုးတြင္ ပါဒ(၁၃)ေနာက္ပါဒဝက္မွ
ခ်ီသံအတိုင္း အတြင္းကာရန္တူယူပါ။ နေဘ ထပ္လည္းရ။မထပ္လည္းရ။ ေနာက္ပါဒဝက္စာ၃လံုးတြင္
ပါဒလကၤာရေရွ႕စာလံုးကို ခ်သံျဖင့္ကာရန္ယူပါ ။
နမူနာ
၁၄။ ဇီဇဝါ မုခ္ျခားလို႔
---------
ပါဒ(၁၅)
စာ၆လံုးသာရွိရ။ေရွ႕၃ေနာက္၃ ။ပါဒလကၤာရ မလို။ ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ၃လံုးကို ပါဒ(၁၄)မွေနာက္ပါဒဝက္ရဲ႕
ခ်သံအတိုင္း အတြင္းကာရန္ယူပါ။ နေဘထပ္လည္းရ။ မထပ္လည္းရ။ ေနာက္ပါဒဝက္ စာ၃လံုးတြင္
ေနာက္ဆံုးစာလံုးကို ခ်ီသံျဖင့္ကာရန္ယူဆံုးပါ။
နမူနာအဆက္
၁၅။ တံ(ခါး)က ခ်ယား[ ၾကိဳင္]
----------
ပါဒ(၁၆)
စာ၄လံုးသာ ။
ၾတိခ်ိဳးပထမအခ်ိဳးမွာလိုပဲ ေနာက္ဆံုးစာလံုးရဲ႕အဆံုးခ်ကာရန္ကိုပါဒ(၁၅) မွအဆံုးခ်ကာရန္ ခ်ီသံအတိုင္း
ကာရန္တူျပန္ယူပါ။ပုဒ္မ( ။ )ခ်ပါ။
နမူနာ အဆက္
၁၆။ သင္းတဲ့ဂႏိုင္ ။
သတၱမပိုဒ္(ပါဒ ၁၇ /၁၈ )
ပါဒ(၁၇)
စာ ၇ လံုး ။ေရွ႕၃ ေနာက္၄။ပါဒလကၤာရလို ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ၃လံုး ၾကိဳက္ရာစ ။ ေနာက္ပါဒဝက္ စာ၄လံုး
တြင္ ပါဒလကၤာရေရွ႕စာလံုးကို ပါဒ(၁၅/၁၆)မွ အဆံုးခ်ကာရန္ ခ်ီသံ အတိုင္း အတြင္းကာရန္တူ
ခြာေထာက္ျပန္ယူပါ။
နမူနာ အဆက္
၁၇။ ယုဇန မဟာ(ျမိဳင္)မွာ
-----------
ပါဒ(၁၈)
စာ ၇ လံုးတိတိရွိရမယ္။ ေရွ႕၃ ေနာက္၄။ေရွ႕ပါဒဝက္ စာ၃လံုးကို ပါဒ(၁၇)ေနာက္ပါဒဝက္မွခ်ီသံအတိုင္း
အတြင္းကာရန္ယူပါ။ နေဘထပ္လည္းရ။ မထပ္လည္းရ။ ေနာက္ပါဒဝက္ စာ၄လံုး ေနာက္ဆံုးစာလံုး
ကို ေလး ျဖင့္ဆံုးပါ။ ပုဒ္မၾကီး( ။ ။ )ခ်ပါ ။
ေတးထပ္ကို ေရးစပ္ျပီးရင္ အသံေနအသံထားျဖင့္ ရြတ္ဆိုၾကည့္ပါ။ မကြယ္မေထာက္ပဲေခ်ာေခ်ာေမာေမာ
ဆိုလို႔ရရင္ ေတးထပ္အေကာင္းတစ္ပုဒ္ျဖစ္ျပီလို႔ယူဆပါ။ ကိုယ္တိုင္ရြတ္ဆိုတတ္ေအာင္လည္း ေလ့က်င့္
ထားပါ။ ဆိုလ်ွင္ ပါဒ(၁ ၅ ၇ ၁၃ ၁၇)တို႔ကို ၂ ထပ္ရြတ္ပါ။ ပါဒတစ္ခုလံုးနေဘတူ အတြန္႔ပိုဒ္ ထည့္ဆို
လည္းရပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ေရွးစာဆိုမ်ားရဲ႕ နမူနာ ေတးထပ္ေတြတင္ေပးပါမယ္။ေလ့လာျပီးေရးစပ္
ၾကည့္ပါ။ ေတးထပ္ေရးျပီး ေပ်ာ္ရႊင္ပါေစ ။
- ေနဘုန္းမိုရ္
