ရတု ခ်ီနည္း ခ်နည္းေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒီအခ်ီအခ်နည္းေတြကို အေသးစိတ္ ဆက္ၿပီးေရးျပပါ့မယ္။
ဒီနည္းေတြအနက္ ကဝိကဏၭပါသက်မ္းလာ ရတု အခ်ီအခ် ၂၅-မ်ဳိးကေတာ့ -
(၁) ထူးဆန္းေထြလာ
(၂) ညြန္႔ရွင္
(၃) ေပါက္ျပ
(၄) ငံုဖူး
(၅) ပုလဲသြယ္
(၆) လည္ကုပ္ခ်ီ
(၇) အဖ်ားေကာက္
(၈) ေရႊေလာင္းပ်ံ
(၉) ေသာ္တာေရာင္
(၁၀) ကကၠဴဆူးခ်ီဆူးခ်
(၁၁) ေနေရာင္ျခည္ေျပး
(၁၂) ေဖ်ာက္ဆိပ္လလယ္
(၁၃) ညြန္႔ဟံု
(၁၄) ခိုင္ညြန္႔ခက္ျဖာ
(၁၅) မဏိဆံက်င္
(၁၆) အာသာဝတီဝစၦံ
(၁၇) မဏိဦးျပည္း
(၁၈) ေဇာ္တခိုင္လံုး
(၁၉) မျပတ္ေကသာ
(၂၀) ဇမၺဴ႕သေျပသီးမွည့္
(၂၁) ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ
(၂၂) ဘီလူးရယ္
(၂၃) စာက်ဳိး
(၂၄) စာဆန္း
(၂၅) စာတံုး ...
ဆုိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ကဝိလကၡဏာဒီပနီက်မ္းမွာလည္း ၂၅-မ်ိဳးလို႔ပဲ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒီ ၂၅-မ်ိဳးမွာ ခ်တဲ့ အကၡ
ရာလံုးေရအရ သတ္မွတ္တဲ့ ရတုမ်ိဳးက ၇-လံုး ခ်ရတဲ့ ခိုင္ညြန္႔ခက္ျဖာ၊ ၉-လံုး ခ်ရတဲ့ မဏိဆံက်င္၊ ၁၁-လံုး
ခ်တဲ့ အာသာဝတီဝစၦံ၊ ၁၅-လံုး ခ်တဲ့ မဏိဦးျပည္း၊ ၁၉-လံုး ခ်တဲ့ ေဇာ္တခိုင္လံုး၊ ၂၉-လံုး ခ်ရတဲ့ မျပတ္
ေကသာ၊ ၃၅-လံုး ခ်ရတဲ့ ဇမၺဴ႕သေျပသီးမွည့္ ဆိုၿပီး ရတု ၇-မ်ိဳးေတြ႕ရပါတယ္။
ကဗ်ာသာရတၳသၿဂႋဳဟ္က်မ္းမွာကေတာ့ ရတု အခ်ီအခ် ၄၁-မ်ဳိး ျပထားပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ...
(၁) ခိုင္ညြတ္ခက္ျဖာ (ခုိင္ညြန္႕ခက္ျဖာ လို႕ ပိုၿပီး အသံုးမ်ားပါတယ္)
(၂) မဏိဆံက်င္
(၃) အာသာဝတီဝတ္ဆံ
(၄) မဏိဥပည္း
(၅) ေဇာ္တခိုင္လံုး
(၆) မျပတ္ေကသာ
(၇) ဇမၺဴ႕သေျပသီးမွည့္
(၈) ထူးဆန္းေထြလာ
(၉) ညြန္႔ရွင္
(၁၀) ေပါက္ျပ
(၁၁) ငံုဖူး
(၁၂) ပုလဲသြယ္
(၁၃) လည္ကုပ္ခ်ီ
(၁၄) အဖ်ားေကာက္
(၁၅) ေရႊေလာင္းပ်ံ
(၁၆) ေသာ္တာေရာင္
(၁၇) ကကၠဴဆူးခ်ီ၊ ကကၠဴဆူးခ်
(၁၈) ေနေရာင္ျခည္ေျပး
(၁၉) ေဖ်ာက္ဆိပ္လလယ္
(၂၀) ညြန္႔ဟံု
(၂၁) ခ်ိန္ခြင္ညႇာ
(၂၂) ဘီလူးရယ္
(၂၃) စာက်ဳိး
(၂၄) စာတံုး
(၂၅) စာဆန္း
(၂၆) အစျပတ္
(၂၇) စမၸါယ္ခ်ီစမၸါယ္ခ်
(၂၈) ျမင္းဆက္ခြ
(၂၉) ျမင္းဆက္ခြန္႕
(၃၀) ပဲြ႕ကဆီ
(၃၁) ဝမ္းပိုဒ္ႀကီး
(၃၂) လည္တို
(၃၃) ညြန္႕တက္
(၃၄) ညြန္႕လန္း
(၃၅) ညြန္႕တံုး
(၃၆ ပိုဒ္စံုစၾကာ
(၃၇) ကိုယ္တြင္းျပည့္
(၃၈) စာျဖတ္
(၃၉) စာရိ
(၄၀) ေထာင့္တဲတြန္႕
(၄၁) သံုးလြန္းတင္ ...
ဆုိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ကဝိကဏၭပါသ က်မ္းလာ ရတု အခ်ီအခ် ၂၅-မ်ဳိး အျပင္ အမွတ္ (၂၆) ကေန (၄၁)
အထိ ၁၆-မ်ိဳး ပိုတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီလို ရတုခ်ီနည္း ခ်နည္းေတြကို လကၤာေတြနဲ႕ ပညာရွိမ်ား ေရး
ဖဲြ႕စပ္ဆုိသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ကဝိကဏၭပါသ က်မ္းလာ ရတု အခ်ီအခ် ၂၅-မ်ဳိး လကၤာကေတာ့ ...
ကဝိကဏၭပါသ က်မ္းလာ ရတု အခ်ီအခ် ၂၅-မ်ဳိး လကၤာ
ထူးဆန္းေထြလာ၊ ဟူသည္မွာမူ၊ သံုးျဖာပိုဒ္လံုး၊ စဆံုးရွည္တုိ၊ အဆိုမညီ၊ ခ်ခ်ီမတူ။ ။ ညြန္႕ရွင္ - မူကား၊
ထူတမ္းခြန္ဆင့္၊ စာလံုးျဖင့္သာ၊ ခ်သင့္ပညာတ္။ ။ ေပါက္ျပမွတ္ကား၊ သတ္ မသတ္စြာ၊ အကၡရာခ်ီခ်၊ အမွ်
မွ်တည့္။ ။ ထိုမွတထူး၊ ငံုဖူး ႏိႈက္ကား၊ ၍႕ပယ္ရွား၍႕၊ တပါးသတ္ျဖင့္၊ အသင့္မလဲြ၊ ခ်ီခ်ျမဲတည့္။ ။ ပုလဲသြယ္
မွာ၊ အသတ္ပါႏွင့္၊ အကၡရာ၍႕၊ ပါေလ့မွန္ၿပီ။ ။ အခ်ီလည္ကုတ္၊ ေရွ႕ပုဒ္-ဒု-တ၊ ပါဒႏိႈက္ဝယ္၊ ဓိပၸါယ္ျဖစ္ေစ၊
ပုဒ္ျဖစ္ေစပင္၊ ယူေလတတန္။ ။ ေရႊေလာင္းျပန္မွာ၊ မွန္-က-စ-တ၊ ယ-ပ-ရ မွ၊ သတၱအကၡရာ၊ ခ်ီခ်ပါေလာ့။ ။
ေသာ္တာေရာင္မူ၊ သတ္တူသံတူ၊ ကာရန္တူႏွင့္၊ ခ်ဟူ၍႕ျပ။ ။ သုိ႕ညီၾကလည္း၊ ဟုခ်တၿပီး၊ စာထင္းမီး ႏွင့္၊
တသီးညြန္႕မဲ့၊ မည္ဘဲြ႕မွတ္ေလ။ ။ ေနျခည္ေရာင္ေျပး၊ အမည္ေပးကား၊ ေတးအကၡရ၊ က-တ-ထ စု၊ တခုခု
ျဖင့္၊ ခ်ဟုပိုင္းျခား။ ။ အဖ်ားေကာက္ ႏိႈက္၊ ေရွ႕ပိုဒ္ခ်မွာ၊ အကၡရဓိပၸါယ္၊ တသြယ္သြယ္ကို၊ ရြယ္၍႕ခ်ီေကာက္။ ။ ေဖ်ာက္ဆိတ္လယ္လ၊ ဝဏၰၾကားတြင္၊ ပါဝင္လာဘိ၊ သတ္ရွိအကၡရာ၊ ျဖင့္သာခ်တံု။ ။ ညြန္႕ဟုန္ကား ‘ဝ’၊
သတ္ေရြ႕ခ်ေလာ့။ ။ ထုိမွတခ်က္၊ ကကၠဳဆူးခ်ီ-ကကၠဳဆူးခ်၊ သံုးပဒပင္၊ ဆံုးစခ်ခ်ီ၊ မညီယြင္းခၽြတ္။ ။ ခုိင္ညြတ္
ခက္ျဖာ၊ ခ်ရာအဆံုး၊ ခုနစ္လံုးရွိ။ ။ မဏိ ဆန္က်င္၊ ၉-လွ်င္ခ်ၿပီး။ ။ အာသာဝတီဝတ္ဆံ၊ နိယံျမဲမွတ္၊ ဧက္ဒသ္
ခ်နည္း။ ။ ဥျပည္းမဏိ၊ ခ်ဘိပႏၷရ။ ။ ေဇာ္တခိုင္လံုး၊ အဆံုး ေနာဒသ္။ ။ မျပတ္ေကသာ၊ မွာ ႏွစ္ဆဲ့ငါး။ ။ ပိုင္း
ျခားမွတ္ျပ။ ။ ဇမၺဴ႕သေျပ၊ သီးမွည့္ေရႊတြင္၊ ထြက္ေရ႐ံုးဘဲြ႕၊ သံုးဆဲ့ငါးလံုး၊ ရတုထံုး၌၊ အဆံုးပဒ၊ သည္ထက္
ၾကြ၍႕၊ ခ်ခြင့္မႀကိမ္။ ။ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွာ၊ ပ-တ သာလွ်င္၊ တူရာအခ်၊ ဒု-ကဲြရ၏။ ။ ထုိမွတသြယ္၊ ဘီလူးရယ္မူ၊
တူေသာသုတိ၊ ရွိအကၡရာ၊ သတ္သံပါျဖင့္၊ ၾကံခါတမ်ိဳး၊ လွီးလဲႊ႐ိုးတည့္။ ။ စာႀကိဳးမွာကား၊ သေဝျခားသတ္၊
ဝ-အသတ္ႏွင့္၊ သတ္စပ္ျမဲထံုး။ ။ စာတံုး င-ည၊ တ-ႏွင့္ ပ-တည့္၊ န-မ တရပ္၊ သတ္စပ္ယွဥ္မွန္း၊ ခ်ီခ်ခန္း
တည့္။ ။ စာဆန္းမွာေသာ္၊ ေလ်ာ္နည္းသင့္နည္း၊ နိသ်ည္းမရွာ၊ ဆရာမတင္၊ ဆင္ျခင္မရွိ၊ မိမိထင္တုိင္း၊
ေပါက္လႊတ္စိုင္းသို႕၊ ဂိုဏ္းမလြတ္စြာ၊ သူ႐ူးစာတည့္။ ။ သခ်ၤာစဥ္စီ၊ ပၪၥဝီပင္၊ ခ်ခ်ီရတု၊ သိမႈျဖန္႕ခ်ိ၊ ဤသို႕ရွိ
ဟု၊ ကဝိပါသဏၭ၊ က်မ္းမ၌တြင္၊ ေမာ္ကြန္းတင္သည္။ ။ ဉာဏ္ျမင္လိုသူ မွတ္ေၾကာင္းတည္း။
(ကဗ်ာသဂၤဟေမဒနီ က်မ္းမွ ...)
စြယ္စံုေက်ာ္ထင္က်မ္းလာ ရတုခ်နည္းလကၤာကေတာ့ ...
စြယ္စံုေက်ာ္ထင္က်မ္းလာ ရတုခ်နည္း လကၤာ
စာခ်ီစာျဖတ္၊ အဆံုးသတ္၌၊ အသတ္ႏွင့္သာ၊ ခ်သည္မွာမူ၊ ညြန္႕ရွင္ ဟူ၏၊ သတ္မူမသတ္၊ ေရာလတ္သည္
ကို၊ ေပါက္ျပ ဆုိရွင့္၊ ထိုအခ်မွာ၊ ၍မပါဘဲ၊ သာယာခ်ိဳျမ၊ ဧည္ေလခ်ေသာ္၊ ညြန္႕ဖူး ေခၚေလာ့၊ ထိုေရာ္အခ်၊
က ႏွင့္တ ကား၊ ေခၚၾက ညြန္႕လန္း၊ ထူးဆန္းေထြလာ၊ ဟူသည္မွာကား၊ ဆံုးမွာအခ်၊ သံုးပါဒပင္၊ မညီခ်င္
တည့္၊ သည့္ျပင္ ပုလဲသြယ္၊ သတ္ေရာလွယ္လိမ့္၊ မွတ္ဖြယ္ ေရႊေလာင္းပ်ံ၊ ခ်ဟန္ စ-တ၊ က-မ-ရ တည့္၊
ဝ သတ္ ဆံုးလွ်င္၊ ညြန္႕တံုး တြင္ရွင့္၊ သည့္ျပင္တမည္၊ ေနျခည္ေရာင္ေျပး၊ စာစပ္ေရးကား၊ ေလဝဂါဒိ၊
အျပစ္ရွိလိမ့္၊ သီရိထြန္းညိတ္၊ ေဖ်ာက္ဆိပ္လလယ္၊ ဟူသည္ဝယ္ကား၊ အသတ္မ်ား၏၊ အဖ်ားေကာက္ ခ်ီ၊
တလီ လည္ဂုတ္စ၊ ဟူသမွ်၌၊ စသည္ကိုသာ၊ ေခၚ စ ပါရွင့္၊ ကာရန္မမွတ္၊ အသတ္မညီ၊ အခ်ီမမွ်၊ ရွိက
အထူး၊ ကကၠဴဆူးတည့္၊ နည္းတူ ဤမွာ၊ မဆိုရာ။ ။
ဒီ လကၤာမွာက (၁၃)မ်ိဳးပဲ ေဖာ္ျပထားတာကို ေတြ႕ရပါမယ္။ ကဗ်ာ့ပါရဂူ ျဖစ္ေတာ္မူတဲ့ ေက်းဇူးရွင္ မန္လည္
ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးကလည္း ရတုခ်ီနည္း ခ်နည္း လကၤာ ၂-ပုဒ္ကို ဖဲြ႕ဆိုသြားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
မန္လည္ဆရာေတာ္ႀကီးေရးသားေတာ္မူေသာ ကဝိကဏၭပါသက်မ္းလာ
ရတုခ်ီနည္း ခ်နည္း လကၤာ ၂-ပုဒ္
(၁) တနည္းမွတ္ေလာ့၊ ျပလတ္ပိမ့္ငွာ၊ ဤအခါတည့္၊ ကဗ်ာရတု၊ ဆုိမႈစီကံုး၊ အစဥ္ထံုးကား၊ သံုးပုဒ္လံုးမူ၊
မတူခ်ီခ်၊ ရွိကမည္မွန္း၊ ထူးဆန္းေထြလာ၊ ဟု-ခရာႏွင့္၊ ခ်ပါအကဲ့၊ အညြန္႕မဲ့ ဟူ၊ တမူနာမ၊ ထင္းမီးစ တည္း၊ ခ်ီခ်သံုးလီ၊ မညီက်ီက်ဴး၊ ကကၠဴဆူး ဟု၊ အထူးမွတ္ေလ၊ သေဝအသတ္၊ သတ္-မသတ္မ်ိဳး၊ စာက်ိဳး ေခၚၾက၊
င-ည-တ-ပ၊ န-မ ႏွစ္ရပ္၊ သံတူစပ္ေသာ္၊ ပညတ္ေခၚသံုး၊ စာတံုး မည္ရ၊ အႏၱမမွန္၊ ကာရန္မတူ၊ စာဆန္း
ဟူ၏၊ သ႐ူသဝဏ္၊ ထပ္ဟန္မလဲြ၊ အသတ္လဲ၍၊ လွီးလႊဲတသြယ္၊ ဘီလူးရယ္ တည့္၊ သူငယ္မလိမၼာ၊ ဖြယ္
ရာမရွိ၊ ဆုိဘိေသာ့လား၊ စကားမည္ကာ၊ မစပ္ရာသား၊ လကၡဏာခုနစ္၊ စင္စစ္မွတ္ဘိ၊ အျမဲသိေလာ့၊
သတ္ရွိခ်လွ်င္၊ ညြန္႕ရွင္ ဟူလတ္၊ သတ္မဲ့တံုလွ်င္း၊ ခ်ီခ်ျခင္းကို၊ ေပါက္ျပ ဆုိ၏၊ ထိုမွတျဖာ၊ ဤ ခရာလွ်င္၊
မပါခ်ခ်ီ၊ သညီ ငံုဖူး၊ အထူးမွတ္ေမာ၊ သတ္ေရာ ၍ ပါ၊ ခ်ီခ်ရာကား၊ သညာမွတ္ဘြယ္၊ ပုလဲသြယ္ ရွင့္၊ ေရွ႕
ဝယ္မဆြ၊ ပုဒ္အစ၏၊ ဒု, တ, အကၡရာ၊ တျဖာျဖာႏွင့္၊ ဓိပၸာယတၳ၊ ခ်ီတံုကမူ၊ နာမအညီ၊ လည္ဂုတ္ခ်ီ တည့္၊
ထိုျပည္တဝ၊ ေရွ႕ပုဒ္ခ်၍၊ ပါထ-ခရာ၊ အဓိပၸာႏွင့္၊ ယူကာခ်ီေျမႇာက္၊ အဖ်ားေကာက္ တည့္၊ ထို႕ေနာက္သ
မုတ္၊ ခ်ီပုဒ္ကိုခ်၊ ခ်ပုဒ္တုိင္းခ်ီ၊ ဤသို႕စီမူ၊ စမၸါယ္ခ်ီစမၸါယ္ခ်၊ အခ်ပုဒ္ႏွင့္၊ ကာရန္သင့္ေအာင္၊ ခ်ီလင့္တံုက၊
ျမင္းဆက္ခြ တည့္၊ ေရွ႕ကဉာဏ္ဝန္၊ ဆရာမြန္တို႕၊ နည္းညႊန္မွတ္ဖြယ္၊ မိန္႕ခဲ့သြယ္တုိင္း၊ မက်ယ္အက်ဥ္း၊
လကၤာခ်ဥ္းသည္။ ။ ေရႊမ်ဥ္းေရႊတန္-ေရႊႀကိဳးတည္း။ ။
(၂) က-စ-တ-ယ၊ ပ-ရ-မ တုိ႕၊ သတၱဗ်ၪၨနာ၊ ခ်ခ်ီရာလည္း၊ မည္သာတတန္၊ ေရႊေလာင္းျပန္ ရွင့္၊ မွတ္ရန္
တမူ၊ သတ္တူသံတူ၊ ကာရန္တူခ်၊ လ၏မည္ေဆာင္၊ ေသာ္တာေရာင္ တည့္၊ ထို႕ေနာင္တပါး၊ ျခား၍မွတ္ၾက၊ က-တ-ထ ျဖင့္၊ ခ်သည့္တမည္၊ ေနေရာင္ျခည္ေျပး၊ တေရး ညြန္႕လန္း၊ ေခၚမွန္းစဥ္ဆက္၊ သက္သက္ဝဏၰ၊
ဧကဒြယာ၊ အၾကားပါလတ္၊ သတ္မဲ့အကၡရာ၊ ခ်တံုပါေသာ္၊ တြင္ေခၚျမဲသိပ္၊ ေဖ်ာက္ဆိပ္လလယ္၊ တသြယ္
မည္မွတ္၊ မ-သတ္နည္းျငား၊ အသတ္မ်ားတံု၊ စာ ညြန္႕ဟံုတည့္၊ မွတ္ပံုအဆံုး၊ ခုနစ္လံုးခ်၊ ဟူသမွ်ကား၊ နာမ
ပညတ္၊ ခုိင္ညြတ္(ညြန္႕)ခက္ျဖာ၊ နဝါခ်ဘိ၊ မဏိဆံက်င္၊ ထို႕ျပင္တဆစ္၊ ဆဲ့တစ္ခ်မွာ၊ အာသာဝတီ၊ ဆယ့္
ငါးၿပီမူ၊ မွတ္ယူမည္ရွိ၊ မဏိဥျပည္း၊ တနည္းထိုမွ၊ ဆယ့္ကိုးခ်ေသာ္ ေဇာ္တခိုင္လံုး၊ ခ်ထံုးတလီ၊ ပၪၥဝီ ကား၊
တြင္ညီမည္မွတ္၊ မျပတ္ေကသာ၊ ပၪၥာတႎသ၊ နာမမည္ျပဳ၊ ဇမၺဴ႕သေျပ၊ ထိုထက္ေထြ၍၊ ခ်ေစလကၤာ၊ ထံုးမ
လာတည့္၊ နည္းနာလက္ရွိ၊ အ႐ိုးသိေလာ့၊ ကဝိကဏၭ၊ ပါသေခၚညႊန္း၊ နန္းစဥ္ထြန္းသည္။ ။
ေမာ္ကြန္းေရႊပြင့္-တင္ထိုးတည္း။ ။
ဒီလကၤာအရေတာ့ ရတု ခ်ီနည္း ခ်နည္း ၂၇-မ်ိဳး ရွိပါတယ္ ... ညြန္႕မဲ့ နဲ႕ ထင္းမီးစကအတူတူပါပဲ။
ဒီ ခ်ီနည္းခ်နည္းေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ က်မ္းေတြမွာပါတဲ့နည္းေတြက ၄၁-မ်ိဳး၊ ၂၈-မ်ိဳး အစရွိသျဖင့္
အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေပမဲ့ ေယဘူယ်ျပန္ခဲြၾကည့္ရင္ အဓိက အားျဖင့္ေတာ့
(၁) လံုးေရ အရ
(၂) အကၡရာ နဲ႕ အသတ္ အရ
ဆိုၿပီး (၂)မ်ိဳးပဲ ရွိပါတယ္ ... တကယ္တမ္းေတာ့ ၇-လံုး ခ် ခိုင္ညြန္႔ခက္ျဖာရတုမ်ိဳးပဲ မ်ားၿပီး တျခားခ်နည္း
ရတုမ်ိဳးက အလြန္နည္းပါးလွပါတယ္။ ဒီေတာ့ တခုခ်င္းကို အေသးစိတ္ ထပ္ၿပီး ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္။
- ဟယ္ရီလြင္
