ေဒြးခ်ိဳးစပ္နည္းကို နားလည္ခဲ့ရင္ မခဲယဥ္းပါဘူး။ ေဒြးခ်ိဳးစပ္နည္းမွာက ခ်ီသံ(ဂရုသံ=တက္သံ) မွ စရျပီး
ၾတိခ်ိဳးမွာက် ခ်သံ (လဟု= သက္သံ+နိမ့္သံ+တိုင္သံ)မွ စရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒြးခ်ိဳးနဲ ့ၾတိခ်ိဳးက ေျပာင္း
ျပန္ပါ။ အလြယ္နည္းမွတ္ထားရင္ [ေဒြးခ်ီ/ၾတိခ်] ပါ။ ဥပေဒသမ်ား -
၁။ အခ်ိဳး(၃)ခ်ိဳး ရွိရပါမယ္။
၂။ ပထမ အခံအခ်ိဳးရဲ ့ပထမပါဒကို စာလံုးေရကန္ ့သတ္မထားပဲ ခ်သံနဲ ့ကာရန္ စယူပါ ။ အတြင္းကာရန္
မ်ားတူရပါမယ္။
၃။ ပထမ အခ်ိဳးရဲ့ ေနာက္ဆံုးပါဒဟာ စာလံုး(၄)လံုးသာ ရွိရျပီး အဆံုးခ်ကာရန္ကို ခ်ီသံျဖင့္ ဆံုးရပါမယ္။
ဒီအဆံုးခ်ကာရန္ဟာ ၄င္းအထက္ကပါဒရဲ့ ေနာက္ဆံုးစာလံုးနဲ ့ ကာရန္ခ်င္း တူရပါမယ္။
၄။ ဒုတိယ အခိ်ဳးကို အမ်ားအားျဖင့္စာလံုး(၃)လံုးျဖင့္ စေလ့ရွိျပီီး ၄င္းပါဒရဲ ့ေနာက္ဆံုးစာလံုးရဲ ့ကာရန္
ဟာ ပထမ အခံအခ်ိဳးရဲ ့အဆံုးခ်ကာရန္နဲ ့ကာရန္ခ်င္းတူရပါမယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ပထမ အခံအခ်ိဳးရဲ ့အဆံုး
ခ်ကာရန္ရယ္၊ သူ့ ့အထက္ပါဒရဲ ့ေနာက္ဆံုးစာလံုးရယ္ ၊ ဒုတိယအခ်ိဳး ပထမပါဒရဲ ့ေနာက္ဆံုးစာလံုးရဲ ့
ကာရန္တို ့ဟာ ခ်ီသံျဖစ္ျပီးကာရန္ခ်င္းတူရပါမယ္။ ခြာေထာက္ကာရန္ယူတယ္လို ့ေခၚပါတယ္။
၅။ ဒုတိယအခ်ိဳးရဲ့ အတြင္းကာရန္မ်ားတူရျပီး အဆံုးခ်ပါဒကို စာလံုးကန္ ့သတ္မထားပဲ ေနာက္ဆံုးလံုးရဲ့
အဆံုးခ်ကာရန္ကို ခ်သံျဖင့္ပိတ္ပါ။
၆။ တတိယအခ်ိဳးရဲ့ ပထမပါဒကိုလည္း စာလံုးေရကန္ ့သတ္မထားပဲ ခ်ီသံကာရန္ျဖင့္စပါ။ အတြင္းကာရန္
မ်ား တူရျပီး ခ်ီ/ခ် တစ္လွည့္စီ စပ္သြားျပီး ေအာက္ဆံုးအဆုံးခ်ပါဒဟာ စာလံုး ၄ လံုးသာရိွရျပီး အဆံုးခ်
ကာရန္ကိုလည္း ဒုတိယအခ်ိဳးရဲ့ အဆံုးခ်ကာရန္အတိုင္း ကာရန္တူ ခ်သံျဖင့္ပိတ္ပါ။ ၄င္းအဆံုးခ်ကာရန္
မ်ားသည္ ခ်သံမွ ေအာက္ျမစ္သံ/ဝသဇၨနီသံမ်ားျဖစ္က ပိုသင့္ပါတယ္။ နမူနာေလ့လာၾကည့္ရေအာင္-
တပို ့(တြဲ)
ေပါက္(လဲ)ေတြက ငံုစီ[စီ]
ဖူးတံက[ခ်ီ] ။
သည္ရာ[သီ]
ဗာ[ဟီ]က { ေျပာင္း } ။
ပ်ိဳတို ့ေမာင္ေရႊေရာင္(တြဲ)ငယ္ႏွင့္
ခါမမီ ယာယီ (ခြဲ)လို ့ရယ္
(လြဲ)ေပါ့သည္{ ေဆာင္း } ။ ။
ပထမအခ်ိဳးမွ ပထမပါဒကို ခ်ီသံ(တြဲ) ျဖင့္ ကာရန္စယူဖြဲ႔ ပါတယ္။ ဒုတိယပါဒကို ၄င္းနဲ ့ကာရန္တူ(လဲ)ျဖင့္
အတြင္းကာရန္တူယူကာဖြဲ ့ပါတယ္။ ၄င္းပါဒရဲ ့ေနာက္ဆံုးစာလံုး [စီ]ကိုခ်ီသံျဖင့္ ကာရန္ယူပါတယ္။
ေအာက္ဆံုးပါဒကို စာလံုး၄လံုးျဖင့္ဖြဲ ့ျပီး အဆံုးခ်ကာရန္ [ခ်ီ]ကိုမူ အေပၚပါဒရဲ့ေနာက္ဆံုးစာလံုး[စီ]နဲ႔
ကာရန္တူယူ၍ ပိတ္ပါတယ္။ ဒုတိယအခ်ိဳးမွ ပထမပါဒကို ပထမအခ်ိဳးမွအဆံုးခ်ကာရန္ [ခ်ီ]ရယ္၊ ၄င္းအ
ထက္ပါဒရဲ့ ေနာက္ဆံုးစာလံုး [စီ]တို ့နဲ ့ကာရန္တူ ခ်ီသံ [သီ] ကိုယူျပီးဖြဲ ့ပါတယ္။ ၄င္နဲ ့ကာရန္တူ [ဟီ]
ကို အတြင္းကာရန္တူ ဆက္ဖြဲ ့သြားတဲ့ အတြက္ [စီ]/[ခ်ီ]/[ သီ]/[ဟီ]တို ့ဟာတစ္ဆက္တည္းကာရန္တူ
ေတြပါ။ (ၾတိခ်ိဳးကဗ်ာရဲ့အဓိကအသက္ပါပဲ။ ၾတိခ်ိဳးကဗ်ာဆိုတာနဲ့ ဒီေနရာကို တန္းၾကည့္ပါ။သိသာပါတယ္။)
ျပီးေနာက္ ဒုတိယအခ်ိဳးရဲ့ ၄င္းေအာက္ဆံုးပါဒဟာ စာလံုးေရ ကန့္သတ္ခ်က္မရွိပဲဖြဲ ့သြားျပီး အဆံုးခ်ကာရန္
{ေျပာင္း}ကိုခ်သံျဖင့္ပိတ္ထားပါတယ္။ တတိယအခ်ိဳးမွ ပထမပါဒကို ခ်သံ (တြဲ)ျဖင့္ကာရန္ယူ၍ အတြင္း
ကာရန္တူ (ခြဲ) ၊ (လြဲ) တို ့ကို ပါဒသံုးေၾကာင္းဆက္ကာရန္တူယူထားပါတယ္။ ေအာက္ဆံုးပါဒကို စာလံုး
၄ လံုးျဖင့္ဖြဲ ့ျပီး အဆံုးခ်ကာရန္{ေဆာင္း}ကို ဒုတိယအခ်ဳိးမွ အဆံုးခ်ကာရန္ {ေျပာင္း}နဲ ့ကာရန္တူပိတ္ထား
ပါတယ္ ။"ငယ္နွင့္" ၊ "လို ့ရယ္" တို ့ဟာ စကားဆက္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ စာလံုးေရကန့္သတ္ပါဒမ်ားနဲ ့စည္း
မ်ဥ္းခံပါဒမ်ားမွလြဲ၍ က်န္ပါဒမ်ားကို စကားဆက္ပါဒလကၤာရ မ်ားနဲ ့ဆက္စပ္ဖြဲ ့နိုင္ပါတယ္။
နမူနာမ်ားေလ့လာၾကည့္ပါ-
ေရႊဗဟိုရ္ စည္သံ(မ်ား)ကိုလ
မ( ၾကား) ရ ၾကာေခ် [ ျပီ ]
ေလးလရာ [ သီ ] ။
တိုင္းဌာ[ နီ ]
မဟုတ္ကယ္ပါ[ ျပီ ] {လို ့} ။
ၾကက္သံကို ဗဟိုရ္(ျပဳ)ရတယ္
ေတာ(သူ ့) ရြာ { မို ့ } ။ ။
ၾကက္ညီေနာင္ ေရဝယ္(ေမ်ာ)ပါလို ့
ျမ(ေၾကာ)မင္းဝံ ေရႊ[ေတာင္]
လဲေတာ့မ[ေရွာင္] ။
အာကာ[ေဘာင္]
ၾကယ္[ေျပာင္]ကြဲ ့ေျမ {လူး } ။
ျပည္ေဇ(ယ်ာ)
ေလ(လာ)လ်ွင္ ေျမပါ (ေရြ ့)ေစေတာ့
တ(ေမ့)ကို ေမာင္မ(မုန္း)တယ္
(သံုး)ဘဝ{ ကူး } ။ ။
ေရႊဝ(သြား)
(ပါး)လိုက္တဲ့ လက္ေဆာင္ပါ[ ေလ ]
လြမ္းသူ ့စာ [ေခြ] ။
အေထြ[ေထြ]
ပါ[ေလ] ရဲ ့မ{ ေလး } ။
စီလို ့သာ(ကံုး)ရေတာ့
စာ(လံုး)တယ္မ(လွ) ေပဘူး
မိန္းမ လက္ {ေရး} ။ ။
မရြာ(ဘဲ)
မ(မဲ)ပါနဲ ့ မိုးနတ္[ေမာင္]
ပိန္ပိတ္လို ့[ေမွာင္] ။
ရြာမ[ေယာင္]
ဟန္[ေဆာင္]နဲ ့သူ { ျမဴ း} ။
၃။ ေရႊမိုးညိုေျမာက္ကို(တိမ္း)တယ္
(ျခိမ္း)သင့္ပါ { ဘူး } ။ ။
ျပံဳးခ်ိဳခ်ိဳ မ်က္နွာထား
သနပ္ခါး အေမႊးၾကိဳင္
သင္းပ်ံ ့လို ့လိွဳင္ ။
ပိတံုးေကခိုင္
ေဝျမိဳင္တဲ့ စပယ္ပန္း ။
ျမန္မာဆန္ဆန္ ယဥ္ယဥ္လွတယ္
ယက္ၾက သကၤန္း ။ ။
ငါးခူ ငပိ
လူမသိေအာင္ ပုန္းကာက်ိဳ
သင္းပ်ံ ့သကို ။
ငရုပ္ညိဳ
လ်ာတိုေအာင္ စပ္ေဖ်ာ္ေထာင္း ။
ဟင္းစံုလယ္ ပန္းကန္ေသးေသာ္လည္း
ျမိန္စားဖြယ္ မတန္ေမႊးတာေၾကာင့္
ေရြးလို ့သာေလာင္း ။ ။
ခ်စ္ဦးပ်ိဳ ရပ္မနား
ၾကိဳးစားတဲ့ အလွဴေတာ္
စိတ္ကရႊင္ေပ်ာ္ ။
ေမာင္လည္းကူေနာ္
ဇမၺဴေပၚ ၾကံဳခဲ ။
မီးထိန္ထိန္ ေရာင္ျခည္ေအာက္မွာ
ဝမ္းေျမာက္လို ့ႏႊဲ ။ ။
- ေနဘုန္းမိုရ္
