တဲ့ လိွဳင္ထိပ္ေခါင္တင္ မင္းသမီးက ထြင္ျပီး ေရးသားစပ္ဆိုခဲ့တာေၾကာင့္ ေဘာလယ္လို႔ေခၚပါတယ္။
ေဘာလယ္ဟာ ကဗ်ာထက္ သီခ်င္းအမ်ိဳးအစားထဲမွာ ပါဝင္လို႔ ရြတ္ဖတ္ရံုမ်ွနဲ႔ ကဗ်ာ ရသ ကဗ်ာ့အရသာ
ကို မခံစားနိုင္ဘူး။ သီခ်င္းသေဘာနဲ႔ စနစ္တက် သီဆိုမွ ကဗ်ာ့အရသာကို ျပည့္ျပည့္ဝဝ ခံစားနိုင္ပါမယ္။
ေရးရင္လည္း သီဆိုေရးမွ လြယ္ကူပါမယ္။
စပ္နည္းဥပေဒသ
ပိုဒ္ေရ ကန့္သတ္ခ်က္မရွိ။ အမ်ားအားျဖင့္ ၅ပိုဒ္/၆ပိုဒ္ ထားပါ။ တစ္ပိုဒ္မွာ အပိုင္းၾကီး ၂ပိုင္းပါတယ္။ အပိုဒ္
တိုင္းမွာ အတြင္းကာရန္/အဆံုးခ်ကာရန္တို႔တူရမယ္။ ပထမပိုဒ္နွင့္ဒုတိယပိုဒ္ စပ္နည္းမတူ။ တတိယပိုဒ္မွ
ေနာက္ဆံုးမိမိလိုသည့္အပိုဒ္ထိကိုမူ ဒုတိယပိုဒ္ စပ္နည္းအတိုင္းစပ္ပါ။
မွတ္ရန္။ ။အတြင္းကာရန္တစ္ခုနွင္တစ္ခု နီးကပ္နိုင္္။ ျပန္ဂဟပ္ကာရန္ယူနည္းသံုးတယ္။
ပထမပိုဒ္ ပထမပိုင္း စပ္နည္း
၄ ပါဒရွိရမယ္။ ပ ပါဒကို စာ၄လံုးယူပါ။ ေနာက္ဆံုးစာလံုးကို ခ်ီသံျဖင့္စပါ။
ဒု နွင့္ တ ပါဒကို စာ၅/၆လံုးခန္႔ ပါဒလကၤာရမ်ားပါေစျပီး အတြင္းကာရန္တူ ခ်ီ/ခ်တစ္လွည့္စီဖြဲ႔ပါ။
စ ပါဒကို စာ၃လံုးသာယူပါ။ လိုအပ္မွ ၄လံုးယူပါ။ ေနာက္ဆံုးအခ်ကို ခ်ီသံျဖင့္ဆံုးပါ။ ( တ ပါဒနွင့္
အတြင္းကာရန္တူ အခ်ိဳ႕ယူ၍အခ်ိဳႈမယူ။)
နမူနာ
စိန္ျခဴးၾကာ(ေညာင္)
လ(ေရာင္)[လင္း]ပါလို႔
မွန္ေရႊျပ[တင္း]ရယ္က
မယ္ခု{ေမ်ွာ္} ။
ပထမပိုဒ္ ဒုတိယပိုင္း စပ္နည္း
၃ ပါဒရွိတယ္။ ပ ပါဒကို စာ၄/၅လံုးယူပါ။ေနာက္ဆံုးစာလံုးကို ပပိုင္း ေနာက္ဆံုးအခ်စာလံုးနွင့္ကာရန္
တူယူပါ။ ဒုပါဒကို စာ၅ /၆လံုးယူ၍ အတြင္းကာရန္တူ ဆက္ယူပါ။ ေနာက္ဆံုးစာလံုးကို (ေလး)ျဖင့္ဆံုးပါ။
တ ပါဒကို စာ၄လံုးယူပါ။ဒုပါဒနွင့္အတြင္းကာရန္တူယူျပီး ေနာက္ဆံုးစာလံုးသည္ ဒု ပိုင္း ပ ပါဒ ေနာက္
ဆံုးစာလံုးနွင့္ ကာရန္တူယူခ်ပါ။
နမူနာ
သံုးခ်က္စည္{ေတာ္}
ရိုက္{ေဆာ္}(ညွင္း)တယ္<ေလး>
(လင္း)ျပန္လု{ေနာ္} ။
ဒုတိယပိုဒ္ ပထမပိုင္း စပ္နည္း
ပါဒ ၅/၆ခန္႔ဖြဲ႔ပါ။ ပ ပါဒကို စာ၅/ ၆လံုးခန္႔ ပါဒလကၤာရပါေစျပီး ခ်သံျဖင့္စပါ။ ဒု ပါဒကို စာ၃/၄လံုးခန္႔
(၃လံုးယူမ်ား) ယူပါ။ အတြင္းကာရန္တူ ဆက္ယူပါ။ ေနာက္ဆံုးစာလံုးကို ပ ပိုဒ္ ဒုပိုင္းတ ပါဒရဲ႕ေနာက္
ဆံုးစာလံုးအတိုင္းကာရန္ တူ ယူပါ။ဒါကို ျပန္ဂဟပ္ ကာရန္ယူတယ္လို႔ေခၚတယ္။ တ ပါဒကို စာ၅ /၆
လံုးခန္႔ ပါဒလကၤာရမ်ားပါေစျပီး အတြင္းကာရန္ ဆက္ယူပါ။ စ ပါဒကို စာ၄လံုးယူ၍ ပါဒလကၤာရ ပါ(မပါ)
ရ။ ပါဒ၅ကို စာ၅ /၆လံုးယူ၍ ပါဒလကၤာရပါေစျပီး အတြင္းကာရန္ဆက္ယူပါ။ ပါဒ၆ကို စာ၃ /၄လံုးယူ၍
ခ်ီသံျဖင့္ခ်ပါ။ အခ်ိဳ႕ ပါဒ ၅ ႏွင့္အတြင္းကာရန္တူယူတယ္။ အခ်ိဳ႕မယူ။
နမူနာ
သဇင္(သင္း)ပါတဲ့
(ခင္း)ညံ့{ေပၚ}
လာနိုးငယ္မယ္{ေမ်ွာ္}လို႔
တစ္ကိုယ္{ေတာ္} [ထူး]
ေတြရာစိတ္[ကူး]ပါလို႔
[ဖူး]ေရႊလက္(တင္) ။
ဒုတိယပိုဒ္ ဒုတိယပိုင္းစပ္နည္း
(ပထမပိုင္း မွ ဒုတိယစပ္နည္းအတိုင္း)
နမူနာ
ျဖစ္ေရးကုန္(စင္)
ဘ(ဝင္)တုန္[ေဆြး]တယ္<ေလး>
[ေတြး]ၾကံလိုက္(ယင္) ။
တတိယမွေနာက္ပိုဒ္မ်ားကို ဒုတိယပိုဒ္ အတိုင္းစပ္ပါ။
လိွဳင္ထိပ္ေခါင္တင္ရဲ႕ အေမ်ွာ္စိုက္ ေဘာလယ္
ပထမပိုဒ္
(၁)
စိန္ျခဴးၾကာ(ေညာင္)
လ(ေရာင္) [လင္း]ပါလို႔
မွန္ေရႊျပ[တင္း]ရယ္က
မယ္ခု{ေမ်ွာ္} ။
(၂)
သံုးခ်က္စည္{ေတာ္}
ရိုက္{ေဆာ္} [ညွင္း]တယ္<ေလး>
[လင္း]ျပန္လု{ေနာ္} ။
ဒုတိယပိုဒ္
(၁)
သဇင္(သင္း)ပါတဲ့
(ခင္း)ညံ့{ေပၚ}
လာနိုးငယ္မယ္{ေမ်ွာ္}လို႔
တစ္ကိုယ္{ေတာ္} (ထူး)
ေထြရာစိတ္(ကူး)ပါလို႔
(ဖူး)ေရႊလက္[တင္] ။
(၂)
ျဖစ္ေရးကုန္[စင္]
ဘ[ဝင္]တုန္(ေဆြး)တယ္္<ေလး>
(ေတြး)ၾကံလိုက္[ယင္]။
တတိယပိုဒ္
(၁)
သစၥာေတာ္(စူး)ပါေစ့
ဆို(ဦး)က[ပင္]
ခင္ေလးကိုေမာင္[ၾကင္]ငဲ့
ရာသက္[တြင္](ဆဲ)
ေနာင္မေသြ(လြဲ)ပါဘူး
ယံုေတာ့{ေမ} ။
(၂)
ျပဒုမ{ေဘြ}
သီဟာ(တင့္)တယ္<ေလး>
စိုးညွာ(ျမင့္) {ေန} ။
စတုတၳပိုဒ္
(၁)
နတ္ေဒဝီ(ျဖား)ေသာ္လည္း
တ(ပါး)ကိုမ{ေသြ}
ရွစ္ျဗဟၼာ{ေျခြ}ပါလို႔
ေအာင္{ေစ}ရာ(ညႊန္း)
ပတ္ေျခြေရႊ(ဝန္း)ငယ္နွင့္
ေရ(သြန္း)ေတာ္[ခံ] ။
(၂)
မေဟသီ[မွန္]
ေဒဝီ(တင့္)တယ္<ေလး>
ဦးဆယ္ထပ္[ရံ ] ။
ပဥၡမပိုဒ္
(၁)
သည္မယ္တင္(စား)ပါလို႔
ၾကင္(အား)ငယ္[သန္]
ခုမ်ားမွာ ဘူတ[ဉာဏ္]နွင့္
မူတ[ဟန္](ျခား)
ျပဳေတာ္မူ(အား)ရန္ေကာ့
မ်က္(ထား)ေတာ္{သုန္}။
(၂)
မသိျပင္(ျပင္)
အ(ရင္)သူ[စိမ္း]တယ္<ေလး>
[ပိန္း]ပိတ္လို႔{မွဳန္} ။ ။
(စာၾကြင္း) -
ျပန္ဂဟပ္စပ္နည္း
ျပန္ဂဟပ္ ေခၚ ျခေသၤ့လည္ျပန္ စပ္နည္းဆိုတာ တစ္ပိုဒ္ေက်ာ္မွာ ကာရန္ခ်င္းတူူေအာင္စပ္တာပါ ။အဲဒီေက်ာ္
တဲ့ပါဒနဲ႔အေက်ာ္ခံရတဲ့ပါဒေတြရဲ႕ အတြင္းကာရန္ဟာ ခ်သံျဖစ္ရျပီးကာရန္တူယူပါ။ ေက်ာ္မယ့္ကာရန္က
ပါဒေနာက္ဆံုးစာလံုးျဖစ္ျပီး ခ်ီသံပါ။ (လြမ္းခ်င္းစပ္နည္းမွာ ျပခဲ့ျပီးပါျပီ ျပန္အစေဖာ္ေပးတာပါ)
နမူနာ
သနပ္္ခါး တစ္ကြက္
ရႊံ႕တစ္စက္နွင့္
တြဲလ်က္ကယ္ တူ[ညီ]
စိုက္လယ္(ကြင္း)ဆီက
သီ(ခ်င္း)သံျပိဳင္[သီ]ေတာ့
သူၾကီးညီျမတ္သာထြန္းရယ္က
ဒီေနရာမွာ [ညီ] =[သီ] ဟာ ျပန္ဂဟပ္ကာရန္ ခ်ီသံ (ကြင္း)=(ခ်င္း) ဟာအတြင္းကာရန္တူ ခ်သံ
ခ်ီသံ/ခ်သံ (ဂရု/လဟု) ျပန္အစ ေဖာ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ခ်ီသံ(၁၈)လံုး[ျပန္ခ်ံဳ႕၁၃လံုး]ကို က်က္မွတ္ထားပါ။
က်န္တာ ခ်သံေတြလို႔အလြယ္မွတ္ပါ ။ ျမန္မာ ကာရန္ကဗ်ာေရးမယ္ဆို ခ်ီ/ခ် တစ္လွည့္စီ ဖြဲ႕ရမွာမို႔ ခ်ီသံ ၁၃
လံုးကို မရရင္ ခ်ေရးျပီးမွစပ္ပါ ။
ခ်ီသံ ၁၃ လံုး
အာ
အီ/အည္
အူ
ေအ
ေအာ္
အင္/အဥ္
အန္/အမ္
အိန္/အိမ္
အုန္/အုမ္
အယ္
အိုင္
ေအာင္
အိုဝ္
အလြယ္မွတ္ဖိုု႔
အာ အီ အူ ေအ ေအာ္ အင္
အန္ အိမ္ အုန္ အယ္
အိုင္ ေအာင္ အို
(မာမီ လူေတြေေခၚရင္ အိမ္ျပန္ကုန္တယ္ နိုင္ေအာင္ဆို ။)
အိမ္ေရွ႕စံ ကေနာင္မင္းသားထံ အမ်က္ေျပ ေစရန္ ဆက္သြင္းေသာ လိွဳင္ထိပ္ေခါင္တင္ ရဲ႕
နာဂဆဒၵန္ေဘာလယ္
နာဂ ဆဒၵန္
သေႏၶမွန္ နွစ္ေပပ
ခ်ိန္မူးစစ္ပါတဲ့
တိမ္ညြန္႔စံ ။
စက္သြားသီလဝင္
စိန္ေရႊရိုးမွာေလး
ဘိုးျပည့္ထိုက္တန္ ။
ေရႊကိုယ္ေတာ္ ဘုန္းမွာလ
လက္သံုးေတာ္မွန္
မျခြင္းခ်န္ပါနဲ႔
ရာသက္ပန္ေပါင္း
ျမတ္ဉာဏ္ယူေလာင္းပါလို႔
ဆုေတာင္းပါတယ္ ။
ရာဇဂုဏ္မာန္
ၾကီမ္ၾကိမ္ထပ္တယ္ေလး
ပိုင္းသတ္မယ့္ရြယ္။
တကယ္ပင္မုန္းေတာ့မွာလာ့
ေမာင္ဘုန္းၾကြယ္
ေရွာင္လြဲငယ္ ေသြဖယ္လို႔
မတာတြယ္ဘဲ
ေရႊရင္ထဲမွာလ
ေငြသဲစိုင္ ။
ကြ်မ္းလုေၾကြယိုင္
အို. . ဆယ္ျပန္သက္ကိုေလး
နွဳတ္ဆက္ေတာ့နိုင္ ။
ျမတ္စိေႏၲဦီးမွာလ
ဆုထူးေတာ္ပိုင္
မယိမ္းယိုင္ေအာင္လို႔
ၾကံပါကထဲ
ဘုန္းမဖန္ဘဲငယ္နွင့္
ကံလဲမကူ ။
သင္းပ်ံ႕ဘံုေဗြ
တစ္ကိုယ္ေရ ေဆြးတယ္ေလး
ေတြးၾကံလို႔ပူ။
မာလာရံု ကြန္႔မွာလ
ေခြ်ညႊန္းပ်ံ႕ၾကဴ
ဟိုေရွးတမူရယ္နွင့္
မတူေလဘဲ
ေပၚယံခြ်ဲငယ္နွင့္
ထဲဝါပံုေဆာင္ ။
သိေပါ့သခင္
ဘမရာကြန္းမွာေလး
ထြန္းေနလေရာင္ ။
ဆိုဆိုေပသားရယ္နွင့္
ပ်ိဳနားမေထာင္
ရိုးျပာေျမကိုင္ေအာင္ပ
ၾကံရြယ္ေဆာင္ေပါင္း
ေရွးသူေဟာင္းငယ္တို႔
ပံုသက္ေသ ။
နိမွေသာင္
ေနာင္မွသိမယ္ေလး
ထံုးရွိလ်က္ေပ ။ ။
လိွဳင္ထိပ္ေခါင္တင္သို႔ ဆက္သရန္ အိမ္ေရွ႕ကေနာင္မင္းသားၾကီးကိုယ္စား
ေမာင္ေမာင္ဘေရး ေဘာလယ္
ဖူးေပြ႔လက္တင္
ေတြ႔ျမင္ခ်င္ေရးငယ္နွင့္
ေန႔စဉ္ပင္ေဆြးပါရ
ေငးငိုမိမိွဳင္ ။
လဲမလို႔သဲညိဳ႕ေခြယိုင္
မေျပနိုင္ကြ်မ္းတယ္ေလး
လြမ္းဗ်ာဒုဆိုင္ ။
လက္သံုးေတာ္ဓားကိုလ
ေယာင္မွားကာကိုင္
နိုင္ခ်င္လိုလို႔ဟုတ္ပါဘဲ
ႏွဳတ္အာရဲတယ္လို႔
အျပစ္တင္ ။
မခ်စ္ျပင္ျပင္
ခ်စ္ရင္အက်ိဳးကိုေလး
ျငိဳးမာန္ဖြဲ႔ဆင္ ။
သတ္ေတာ္မူ ရက္တာျဖင့္
အသက္ကိုပင္
ေက်နပ္ေအာင္စီရင္၍
ျပဳခ်င္ေတာ္တိုင္း
ခုခင္ေနာ္ဆိုင္းပါနွင့္
ပိုင္းဖို႔ရယ္။
ျမရိုးသီလဝင္
သံစက္သြားကိုေလး
ထားအပ္ပါ့မယ္။
ငါးမာန္တက္သူမို႔
ရက္စက္ေလတယ္
သက္သက္ကယ္ေသြဖယ္လို႔
ေမတစ္ကယ္စိမ္း
ေသလြယ္မွျငိမ္းမယ္ထင့္
ႏြဲ႔ယိမ္းႏြဲ႔ယိုင္ ။
ျမစိမ္းလဲ့ခိုင္
သေႏၶႏွစ္ကယ္ေလး
စိမ္းရွာျဖစ္နိုင္ ။ ။
မင္းတုန္းမင္းၾကီးထံ လိွဳင္ထိပ္ေခါင္တင္ ေရးသားဆက္သြင္းေသာ ေဘာလယ္
ရွဳလည္းသာေဘြ
ေတာင္ေရခ်ပ္ပါလို႔
မန္းရပ္သာစြ
စံဌာနီ။
ရာျပည္ျပည္
စက္စံုဖူးတယ္ေလး
ဦးလံွဳလို႔ခ်ီ။
သာေပါင္းခ ပါလို႔
ျမနန္းတည္
သုဒသ္ကယ္ေရႊျပည္နွင့္
ဂဝံေၾကြးပါလို႔
သိုက္ၾသဘာ ။
ႏွစ္ပါးညီေနာင္
စံေတာ္တင့္တယ္ေလး
ေအးေရႏွင့္ၾကာ ။
ရွစ္တိုင္းနယ္ဝိုက္သိုင္းျဖာ
နတ္မွဴးေဆြ ဣႏၵာက
ခ်ိန္ခါမလြဲ
စိန္ခရာ ႏႊဲပါလို႔
ဆြတ္ဖြဲ႔သီ ။
ေရႊၾကက္ကယ္ေနာင္ညီ
ေမွာင္ရီယွက္ကူးတယ္ေလး
က်ဴးသံရင့္ျမည္။
တစ္ကိုယ္ေတာ္ေရးငယ္မို႔
ေဆြးတဲ့သူဟ
ေဖာ္ေဝးရွာသူလို႔
မွတ္ယူမထား
လ်ပ္နွယ္စိန္သားရယ္နွင့္
စက္သြားေတာ္လွံဳ ။
ပိုက္ေထြးမလံု
သဉ္ေဗြရိပ္မွာေလး
သဲထိတ္လို႔တုန္ ။
မယ္ရွိရွင္ခိုးပါငဲ့
ေရႊမိုးပဇၨဳန္
နတ္မွဴးေဘြအမၺဳန္က
စည္စံုေတာ္က်ဴး
ဘယ္ျငိဳးမာန္ထူးငယ္နွင့္
ျပိဳမည့္နွယ္။
ကသစ္သဘင္
ေသနင္က်င္းတယ္ေလး
လင္းကြန္႔မခ်ယ္။
စပယ္ေသးငယ္နွင့္
မုေလးသြယ္
ယွက္သန္းေရာင္ျခယ္တဲ့
ေဆာင္ေဗြလယ္ဦး
သံုးပဟိုရ္က်ဴးေတာင္မွ
စက္မေပ်ာ္ ။
ေရႊေဒါင္းဖလ္ရွိန္
သူရိန္က်င္းတယ္ေလး
လင္းေရႊၾကက္ေဆာ္ ။ ။
ေတာင္သမန္လယ္စား ေမာင္ေဖငယ္ေရး ေဘာလယ္
သင္းပ်ံ႕ေအးၾကည္
အီစတန္ပက္ပါလို႔
ကတီယံထက္မွာလ
စက္ေတာ္ေခၚ ။
မေပ်ာ့္တေပ်ာ္
ေပ်ာ္နိုင္ဘဲငယ္ေလး
လွဲရက္နွင့္ေနာ္ ။
ပုဏၰမီစန္းရယ္က
ျမန္းၾကြေသာ္
တမ္းတေမ်ွာ္ပါလို႔
ေထြေထြေတြး
ေျဖမေအးနိုင္ဘု
ေဖ်ာက္တုန္းပူ ။
ေနာက္ဆံုးမဲ့သူ
ေနာင့္အသဲမွာေလး
စြဲျငိလို႔ဆူ ။
ျမတ္ေလးငံုၾကဲပါတဲ့
စက္လဲငူ
ခက္ခဲသူရယ္ေၾကာင့္
ေျဖတရင္း
ေငြလမင္းရယ္က
လင္းပြင့္ေသာ္ ။
လြမ္းလို႔ၾကည့္ေမ်ွာ္
ဆံုရေကာင္းငယ္ေလး
ေအာင့္ေမ့လို႔ေနာ္ ။
ေစာင္းေတာ္ပိုက္ပါလို႔
လြမ္းခိုက္ကိုေမ်ွာ္
ခြန္းတိုက္ေခၚပါတဲ့/တစ္တီတူး
ျဖစ္ျပီဘူးဆိုထင့္
ဟိုကျမည္ ။
စိုရျပန္ျပီ
ေရႊမ်က္ရည္လဲ့မွာေလး
ေသြးကဲ့သို႔နီ ။
ျပင္သစ္ဆက္ပါတဲ့
စက္ကတီ
မစက္ျပီဘု မွိတ္တေမွး
စိတ္မေအးနိုင္ဘု
အသက္ကယ္။
ကနက္ေဗြလယ္
ေကသြယ္ေရာ့ရီးငယ္ေလး
ထီးေနညြန္႔ႏြယ္ ။ ။
- ေနဘုန္းမိုရ္
