ဒီေတးထပ္က အျမင္ဆန္းတဲ့ ေတးထပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္က နမူနာ ပံုကိုအရင္ၾကည့္ပါ။
ဒီပံုကို ႐ုတ္တရက္ ၾကည့္ရင္ ဘာႀကီးလဲလို႔ ေမးစရာျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရးနည္းကို မေျပာခင္
ဖတ္နည္းကို အရင္ၾကည့္မွ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အလယ္တန္းမွာ ေဒါင္လိုက္ေရးထားတဲ့ အထဲက ေအာက္ဆံုး
စာလံုး "ေလး" ကေနစၿပီး ဘယ္တခါ၊ ညာတခါ ဖတ္ရပါမယ္။ ဒီေတာ့ "ေလး တေဖ-ေဆြးေပြခ၊ ေလး ေမ
လွ-တြက္တာ၊" ဆုိၿပီး ဖတ္မိပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးရင္ အေပၚတတန္းကိုတက္ၿပီး ဒီနည္းအတိုင္းပဲတတန္းစီ ဘယ္
တလွည့္၊ ညာတလွည့္ ဆက္ဖတ္သြားရပါမယ္။ အေပၚဆံုးတန္း ကို ဖတ္ၿပီးတဲ့အခါ ေနာက္ဆံုး ဘံုစာလံုး
ျဖစ္တဲ့ "ျမင္" ကို တခါထပ္တည္ၿပီး အေပၚကို ေဒါင္လိုက္ အရင္ဖတ္ရပါမယ္။ ဒါဆုိရင္ "ျမင္စမ္းပ-ခင္ႏြဲ႕
ေဖာ္ရယ္၊" လို႔ ေတြ႕ရပါမယ္။ ၿပီးရင္ အဲဒီ ဘံုစာလံုး "ျမင္" ကေနၿပီး ေဒါင္လိုက္ ေအာက္ဘက္ကို ဖတ္လုိက္
တဲ့အခါ "ျမင္လွဲ႔ေတာ္မူစမ္းပါကြဲ႕ေလး" ဆုိၿပီး အဆံုးသတ္လိုက္တာ ေတြ႕ရပါမယ္။ အျပည့္အစံုဖတ္ရင္ဒီလို
ပါ ...
ေလး တေဖ-ေဆြးေပြခ၊ ေလး ေမလွ-တြက္တာ၊
ကြဲ ေလရ-မသက္သာတယ္၊ ကြဲ ရတာ-အျမဲ၊
ပါ ပႏွင့္-မာနထန္၊ ပါ ပကံ-စိတ္မွတ္လို႔စြဲ။
စမ္း မက-သီတာေရ၊ စမ္း ျဖာေဝ-တနဲ၊
မူ ရာဉာဏ္-ပိုကဲလို႔၊ မူ မလြဲ-မူရွာ၊
ေတာ္ ကညာ-ေတာ္ရွာ၍၊ ေတာ္ ပါေပ့-ခင္ပ်ဳိ႕သက္လ်ာ။
လွဲ႕ က်လို႔-ႏြဲ႕ရတာကို၊ လွဲ႕ ျပကာ-ခင္ခင္ႏြဲ႕ေတာ့၊
ျမင္ ခ်င္တဲ့-တေဖေနာ္၊ျမင္ လို၍-ေမွ်ာ္၊
ျမင္ စမ္းပ-ခင္ႏြဲ႕ေဖာ္ရယ္၊ျမင္လွဲ႔ေတာ္မူစမ္းပါကြဲ႕ေလး။ ။
ဒီေရးနည္းက အဆံုးသတ္အပိုဒ္ကို အရင္ေရးပါတယ္။ ေတးထပ္ကုိ ၂-ပိုဒ္ (ႏွစ္ပါဒ) မွာ စာေၾကာင္းတ
ေၾကာင္း အျဖစ္ ျဖတ္ရပါတယ္။ ၿပီးမွ အဆံုးသတ္အပိုဒ္မွာ ပါတဲ့ စာလံုးေတြကို ဘံုစာလံုးအျဖစ္ သံုးလုိက္
ပါတယ္။ အဆံုးစာလံုးကို ေတးထပ္ရဲ႕ ပထမ ဘံုစာလံုးအျဖစ္ စတင္ယူလိုက္ပါတယ္။ အဆံုးသတ္အပိုဒ္
က "ျမင္လွည့္ေတာ္ မူစမ္း ပါ ကဲြ႕ေလး" ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဆံုးသတ္စာလံုး "ေလး" ကို စတည္ၿပီး အပိုဒ္
(၁) နဲ႕ (၂) ရဲ႕ အစ စာလံုးအျဖစ္ ေရးပါတယ္။ ၿပီးရင္ ေနာက္ဆံုးကေန ေျပာင္းျပန္ ျပန္ယူၿပီး က်န္တဲ့ ၂-
ပိုဒ္စီရဲ႕ အစ စာလံုးေတြအျဖစ္ ဆက္ေရး သြားတဲ့နည္း ျဖစ္ပါတယ္။
(ဒီေနရာမွာ ဒုတိယ စာေၾကာင္း ေတြရဲ႕ အစ စာလံုးက "ကဲြ႕" ျဖစ္ရမဲ့အစား "ကဲြ" ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါက
ေတာ့ ခၽြင္းခ်က္အျဖစ္ ကာရန္နဲ႕ နည္းစံနစ္ကို ငဲ့ၿပီး ေရးတယ္လို႔ ယူဆလုိ႔ရပါတယ္။ ဒါမ်ိဳး ေရွာင္ႏုိင္ရင္
ေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။)ေနာက္ဆံုး အပိုဒ္ ေလးပုဒ္ (၁၅၊ ၁၆၊ ၁၇၊ ၁၈) တုိ႔အတြက္ က်ေတာ့ အဆံုးပိုဒ္
ရဲ႕ ပထမဆံုး စာလံုးျဖစ္တဲ့ "ျမင္" ကိုပဲ ဘံုစာလံုး အေနနဲ႕ ယူသံုး ရပါတယ္။ အပိုဒ္ေရ နဲ႔ ကာရန္ယူပံုယူ
နည္း ကေတာ့ သာမည၊ အ႐ိုးခံ နဲ႕ သံုးခ်က္ညီ ေတးထပ္ေတြရဲ႕ စည္းမ်ဥ္း အတုိင္းပါပဲ။ ႏွစ္သက္ရာကို
ယူႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တပုဒ္ကိုထပ္ၾကည့္ပါ။ ပံုစံနည္းနည္းကဲြပါတယ္။
ဒီေတးထပ္မ်ိဳးကို ဖတ္တဲ့အခါ ပထမေတးထပ္လိုပဲ ေဒါင္လုိက္ေရးထားတဲ့ ေအာက္ဆံုးစာလံုး "ေလး" ကေန စလုိ႔ ညာဘက္၊ ၿပီးရင္ ဘယ္ဘက္၊ အဲဒီလို ညာတလွည့္၊ ဘယ္တလွည့္ ဖတ္သြားပါ။ ၿပီးရင္ ေအာင္ ဆုိတဲ့
စာလံုး ေရာက္တဲ့အခါ ညာဘက္၊ ဘယ္ဘက္၊ ၿပီးရင္ အေပၚ၊ ေနာက္ဆံုးမွ ေအာက္ဘက္ကို "ေအာင္သေျပ ေအာင္ပန္းပြင့္ေလး" ဆုိၿပီး အေပၚကေန ေအာက္ကို ျပန္ဖတ္ၿပီး အဆံုးသတ္ရပါတယ္။ ဒီလို ေတြ႕ရပါလိမ့္
မယ္။
ေလး ဒီသာ-ဌာန၊ ေလး ပါယ-ကင္းေစ၊
ပြင့္ သမွ်-ပန္းအေန၊ ပြင့္ ပါေစ-မ်က္ထား၊
ပန္း ရနံ႔-တလိႈင္လႈိင္၊ ပန္း ခိုင္ခိုင္-သင္းပ်ံ႕အလား။
ေအာင္ နေမာ-ေအာင္ဗုဒၶါ၊ ေအာင္ ၾသဘာ-ဆင့္ပြါး၊
ေျပ ေပၚမွာ-ေက်ာ္ၾကားလို႔၊ ေျပ သူမ်ား-ၾကည္ျဖဴ၊
သ ေျပဆို-ညိဳညိဳလန္းရယ္ႏွင့္၊ သ ေျပပန္း-ဗုဒၶတင္လွဴ၊
ေအာင္ ေဇတု-ေအာင္ဆုကူတယ္၊ ေအာင္ မႈဟူ-ေအာင္ဟိတ္ႏွင့္၊
ေအာင္နိမိတ္-ေအာင္ဘိေသ၊ ေအာင္ေစ့-ေအာင္ေစ၊
ေအာင္သမႈ-ေအာင္ဆုေခြၽတယ္၊ ေအာင္သေျပ-ေအာင္ပန္းပြင့္ေလး။ ။
ေအာင္သေျပ-ေအာင္ပန္းပြင့္ေလး ဆုိတဲ့စာသားကို ပတ္လည္ ယူၿပီး ပုလဲသြယ္ေတးထပ္ ပံုစံ ေျပာင္းျပန္
ေရးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ဘံုစာလံုး "ေအာင္" ကို ပထမပံုစံ မွာလို ေနာက္ဆံုး ၄-ပိုဒ္ အစား
ေနာက္ဆံုး ၆-ပိုဒ္ရဲ႕ ဘံုစာလံုးအျဖစ္ ယူၿပီး ေရးစပ္သြားတာပဲ ကြာျခားပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ ပေဒသာေတးထပ္
ရဲ႕ သေဘာကို သိေလာက္ၿပီလုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ေရးရတာလည္းခက္၊ ဖတ္ရတဲ့သူလည္း မ်က္စိလည္လို႔ ဒီ
ေခတ္မွာ ေရးတာ မေတြ႕ရေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီလို ေရးနည္းရွိတယ္ဆုိတာေတာင္ သိၾကတဲ့သူ အေတာ္
နည္းေနပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ မေပ်ာက္ပ်က္ရေလေအာင္ ထည့္ေပးလုိက္တာပါ။
စၾကာေတးထပ္
အခု ဆက္ၿပီး စၾကာေတးထပ္ ကိုၾကည့္ပါမယ္။ ကာရန္ ယူပံုယူနည္း၊ အပိုဒ္ေရ ထားပံု ထားနည္းက
သာမည၊ အ႐ိုးခံ နဲ႕ သံုးခ်က္ညီ ေတးထပ္ေတြရဲ႕ စည္းမ်ဥ္း အတုိင္းပါပဲ။ စၾကာေတးထပ္မွာက အစ
စာလံုး တလံုးကို ဘံုအေနနဲ႕ သံုးၿပီး ပတ္လည္ လွည့္ေရးတာပါ။ ဘံုစာလံုးကို အပိုဒ္တုိင္းရဲ႕ အစမွာ
ယူၿပီးေရးရင္ ႏွစ္ထပ္ေက်ာ့ စၾကာ ေတးထပ္၊ အပိုဒ္တုိင္းမွာ ႏွစ္ခါယူၿပီး ေရးရင္ (အစမွာ တခ်က္၊ တ
ဝက္မွာ တခ်က္) ေလးထပ္ေက်ာ့ စၾကာ ေတးထပ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ ကဗ်ာစြယ္စံုက်မ္းႀကီး ထဲမွာပါတဲ့
ႏွစ္ထပ္ေက်ာ့ စၾကာေတးထပ္ နမူနာကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
ဒီေတးထပ္ကို ဖတ္ၾကည့္ရင္ လြမ္းစေပြ လြမ္းေလေတာ့ ကေနစၿပီး လက္ဝဲရစ္ (counter clockwise)
ဖတ္သြား႐ံုပါပဲ။
လြမ္းစေပြ လြမ္းေလေတာ့၊ လြမ္းေခြေပ်ာ့ ညိႇဳးမႈိင္၊
လြမ္းေငြေဖာ့ တိုးလႈိင္တယ္၊ လြမ္းအိုးဒိုင္ ေပါက္ကြဲ၊
လြမ္းတေဖ့ လြမ္း၍ေနတယ္၊ လြမ္းေလ့ေလ လြမ္းရအျမဲ။
လြမ္းတတ လြမ္းရရွာ၊ လြမ္းကသာ လြန္ကဲ၊
လြမ္းႂကြကာ ခြၽန္သဲ၍၊ လြမ္းစြန္ပြဲ ျပိဳင္ကာ၊
လြမ္းညိႇဳးေပြ လြမ္းေဝလ်က္၊ လြမ္းေခြလ်က္ လြမ္းရခါခါ။
လြမ္းတြက္ေၾကာင့္ လြမ္းခက္ျဖာတယ္၊ လြမ္းစက္ပါ ေပ်ာ္ဘဲမို႔၊
လြမ္းေသာ္လဲ လြမ္းေျပေပါင္၊ လြမ္းစေတြ ေထာင္။
လြမ္းမီးက လြမ္းၿပီးေလာင္တယ္၊ လြမ္းသည္းေခါင္ ကြၽမ္းလႈေပါ့ေလး။ … ။
ဒီတပုဒ္ကေတာ့ ေလးထပ္ေၾကာ့ စၾကာေတးထပ္ပါ။ ကဗ်ာစြယ္စံုက်မ္း ထဲမွာ မပါလုိ႕ က်ေနာ္ ေရးထားဖူး
တဲ့ ေလးထပ္ေၾကာ့ စၾကာေတးထပ္ေလး တပုဒ္ကိုပဲ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
ဖတ္နည္းကေတာ့ ႏွစ္ထပ္ေက်ာ့ စၾကာေတးထပ္ကို ဖတ္တဲ့အတုိင္းပါပဲ .... ဒီလိုေတြ႕ရပါမယ္။
အခု ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးသမွ် ေတးထပ္ဆန္း၊ ေတးထပ္ၾကီး၊ ပိုဒ္စံု၊ ပုလဲသြယ္၊ ပေဒသာ၊ စၾကာ ... အစရွိတဲ့
ေတးထပ္ေတြဟာ ကဗ်ာစည္းကမ္း ႏိုင္နင္းကြၽမ္းက်င္တဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြရဲ႕ ကဗ်ာဉာဏ္ ကြန္႔ျမဴးဆန္း
ၾကယ္ျခင္း ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကဗ်ာစည္းကမ္းနဲ႔ မဆန္႔က်င္သမွ် ႀကိဳက္သေလာက္ ကြန္႔ျမဴး ဆန္း
ၾကယ္ႏိုင္ခြင့္ ရွိတယ္လို႔လည္း ဆိုထားပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကဗ်ာဉာဏ္ ကြန္႔ျမဴးၿပီး အဆန္းတၾကယ္
ေရးစပ္ႏုိင္ၾကပါေစ ...။
ဆက္လက္ၿပီး အလြန္ဆိုလို႕ေကာင္းၿပီး အသံေျပသလို ဂီတရစ္သမ္လဲမိတဲ့ ရွစ္ဆယ္ေပၚေတးထပ္အ
ေၾကာင္း တင္ျပပါ့မယ္။ ဟစ္ပ္ေဟာ့ပ္ (Hip hop) လုပ္ဆုိလုိ႔ရတဲ့ ေတးထပ္ျဖစ္ပါတယ္ .... ကဗ်ာဉာဏ္
မ်ား ကြန္႔ျမဴးစပ္ဆုိႏိုင္ၾကပါေစ ....။
- ဟယ္ရီလြင္
